Wóspork

město w Budyskim wokrjesu


Wóspork (němsce Weißenberg) je małe městačko we wuchodźe hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Namaka so w Hornjołužiskich honach na wuchodnej kromje serbskeho sydlenskeho ruma při Lubaće a zwjazkowej awtodróze 4. Južnje stareho města zběha so 264 metrow wysoka Wósmužowa hora.

Wóspork
němsce Weißenberg
Wóspork na karće Sakskeje
Wóspork na karće Sakskeje
DEC
Wopon
Wopon Wósporka
Wopon Wósporka
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Budyski
wysokosć 197 metrow n.m.hł.
přestrjeń 50,96 km²
wobydlerstwo 3.068 (31. dec 2023)[1]
hustosć zasydlenja 60 wob. na km²
póstowe čisło 02627
předwólby (+49) 035876, 03585 (Žarki), 035939 (Běła Hora, Droždźij, Worcyn)
awtowa značka BZ, BIW, HY, KM
Politika a zarjadnistwo
měšćanosta Jürgen Günter Arlt (bjezstronski)
adresa A. Bebelowa 1
02627 Wóspork
webstrona stadt-weissenberg.de
Połoženje Wósporka w Sakskej
KartaČěskaDrježdźanyWokrjes ZhorjelcWokrjes MišnoWokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne horyWarnoćicyBudyšinNjedźichowBiskopicyPorchowChrósćicyKumwałdZemicy-TumicyDobruša-HuskaHalštrowska HolaHalštrowFrankenthalHodźijWulka DubrawaGroßharthauGroßnaundorfBudestecyWulke RědorjecyMalešecyHaselbachtalBukecyWojerecyKamjencKinsporkRakecyKubšicyŁužnicaŁutySwětłaŁazMalešecyNjebjelčicyNjeswačidłoNeukirch pola KinsporkaWjazońcaHornja HórkaOhornWóslinkOttendorf-OkrillaPančicy-KukowPołčnicaBóšicyRadebergRadworWorklecyRalbicy-RóžantRamnowŠěrachow-KorzymSmělna-PóckowyKamjencSepicyZałomSprjewiny DołSćenjowWołbramecyWachowWósporkWjelećinKulowBraniborskaPólska
Karta
51.19666666666714.658888888889

Město Wóspork słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.

Wósporska radnica

Město naspomni so k prěnjemu razej w lěće 1217 jako Wisenburc[2] a dósta swoje němske mjeno najskerje wot susodneje wsy (a hrodźišća) Běła Hora.

Wot lěta 1895 měješe město dwórnišćo při železniskej čarje Lubij–Wóspork, kotraž so 1903 hač do Barta a 1906 hač do Radworja podlěši, hdźež bě z čaru Budyšin–Wojerecy zwjazana. W lěće 1972 bu wosobowy wobchad zastajeny a 1973 so čara mjez Lubijom a Bartom zawrě.

Wobydlerstwo a rěč

wobdźěłać

W lěće 1884 měješe Wóspork po Mukowej statistice 1242 wobydlerjow, mjez nimi 300 Serbow (24 %).[3] Arnošt Černik zwěsći 1956 jenož hišće snadny serbski podźěl wobydlerstwa wot 5,8 %.[4]

Prawidłowne serbske Bože słužby we Wósporskej cyrkwi buchu w lěće 1893 wotstronjene.[5]

Měšćanske dźěle

wobdźěłać

K městu słušeja slědowace wsy:

wob. přer.
staroba
♀/♂a kwocient
młodych
b
kwocient
starych
c
wosoby/
domjacnosć
Běła Hora 74 44,7 81 33 40 2,6
Droždźij 248 46,1 116 21 36 2,3
Hrodźišćo 269 45,4 119 24 28 2,5
Chortnica 42 44,2 100 33 42 2,9
Jama 31 44,5 107 25 30 3,1
Kotecy 207 44,1 116 22 28 2,1
Łusk 165 43,6 109 29 36 2,5
Malećicy 252 44,9 112 18 30 2,4
Njechorń 152 37,6 105 35 17 2,9
Nosaćicy 186 46,2 102 18 33 2,2
Špikały 56 41,7 124 40 47 2,8
Wichowy 113 45,0 131 38 48 2,6
Worcyn 330 38,6 116 33 21 2,6
Wóspork 1031 47,8 92 23 45 2,3
Wuježk 33 44,4 136 23 27 2,8
Žarki 178 46,2 107 20 31 2,5
město 3367 44,9 106 25 34 2,4
podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[6]
a: ličba mužow na 100 žonow
b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65
c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65


Do měšćanskeho dźěla Běła Hora słuša sydlišćo Nowa Běła Hora.

 
Powětrowy wobraz měšćanskeho jadra (2017)

Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 56 (Budyšin 5) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Wóspork w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 108. → wšě wjeski
  4. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 247. [1393 wobydlerjow, z nich 42 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 26 z pasiwnymi, 13 serbskich dźěći a młodostnych, 1312 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  5. Johannes Martschke: Die Parochie Weissenberg. W: Neue sächsische Kirchengalerie, Die Diöcese Löbau. Lipsk, 1908, str. 661–678, tule str. 677 (digitalizat)
  6. Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wóspork (němsce)
  Commons: Wóspork – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije