Kumwałd

gmejna w Budyskim wokrjesu

Kumwałd (němsce Cunewalde) je wjes a gmejna w Hornjej Łužicy. Leži 315 m nad morskej hładźinu mjez Čornobohom a Běłobohom w hornjołužiskich horach. W Kumwałdźe nadeńdźe so najwjetša wjesna cyrkej w cyłej Němskej.

Kumwałd
němsce Cunewalde
Wopon
Wopon Kumwałda
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Budyski
wysokosć 315 metrow n.m.hł.
přestrjeń 26,65 km²
wobydlerstwo 4.586 (31. dec 2021)[1]
hustosć zasydlenja 172 wob. na km²
póstowe čisło 02733
předwólba (+49) 035877
awtowa značka BZ, BIW, HY, KM
Politika a zarjadnistwo
wjesnjanosta Thomas Martolock (CDU)
webstrona cunewalde.de
Połoženje Kumwałda w Sakskej
ČěskaDrježdźanyWokrjes ZhorjelcWokrjes MišnoWokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne horyWarnoćicyBudyšinNjedźichowBiskopicyPorchowChrósćicyKumwałdZemicy-TumicyDobruša-HuskaHalštrowska HolaHalštrowFrankenthalHodźijWulka DubrawaGroßharthauGroßnaundorfBudestecyWulke RědorjecyMalešecyHaselbachtalBukecyWojerecyKamjencKinsporkRakecyKubšicyŁužnicaŁutySwětłaŁazMalešecyNjebjelčicyNjeswačidłoNeukirch pola KinsporkaWjazońcaHornja HórkaOhornWóslinkOttendorf-OkrillaPančicy-KukowPołčnicaBóšicyRadebergRadworWorklecyRalbicy-RóžantRamnowŠěrachow-KorzymSmělna-PóckowyKamjencSepicyZałomSprjewiny DołSćenjowWołbramecyWachowWósporkWjelećinKulowBraniborskaPólskaKarta
Wo tutym wobrazu
51.097514.5075

GmejnaWobdźěłać

Ke gmejnje słušeja sydlišća Albert-Schweitzer-Siedlung, Bärhäuser, Frühlingsberg, Klipphausen, Nowa Wjes (Neudorf), Zieglertal kaž tež wjeski Šumbark (Schönberg), Jiłow (Halbau) a Wuhančicy-Koblica (Weigsdorf-Köblitz).

StawiznyWobdźěłać

 
Srjedźišćo Kumwałda wot Běłoboha sem

Wjes naspomni so k prěnjemu razej w lěće 1222 jako Cunewalde a wobsteješe hišće hač do lěta 1876 z třoch politiskich gmejnow (Delni Kumwałd, Srjedźny Kumwałd a Tachantski Kumwałd). Dalša gmejna bě Horni Kumwałd, kotryž so samo hakle w lěćě 1939 zagmejnowa.[2]

Hač do druheje połojcy 17. lětstotka prědowaše so w Kumwałdskej cyrkwi tež serbsce, přetož bě serbšćina z maćeršćinu wulkeho dźěla ludnosće. Za lěto 1680 – po wotstronjenju serbskeje Božeje słužby – je znate, zo wopytachu serbscy wobydlerjo z Kumwałdu serbskurěčnu spowědź w Bukecach a Ketlicach. We 18. lětstotku přiběraše němski element dla přićehnjenja eksulantow a wužiwanje serbskeje rěče woteběraše. Posledni serbski statok přeńdźe pak hakle 1898 do wobsydstwa němskeje swójby.[3]

PolitikaWobdźěłać

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 52 (Budyšin 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).

ŽórłaWobdźěłać

  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2021; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Kumwałd w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Frido Mětšk: Zur Frage der deutsch-sorbischen Sprachgrenzen des 16. Jahrhunderts im Markgraftum Oberlausitz und im Amte Stolpen. W: Lětopis, rjad B, čisło 7 (1960), LND, Budyšin 1960, str. 83–132.

WotkazWobdźěłać

  Commons: Kumwałd – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije