Droždźij
Droždźij (němsce Drehsa) je hornjołužiska wjes z něhdźe 250 wobydlerjemi we wuchodźe Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot lěta 1994 k městu Wósporkej.
| |||||
| město: | Wóspork | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 | ||||
| wobydlerstwo: | 242 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 5,21 km² | ||||
| wysokosć: | 185 metrow n.m.hł. | ||||
51.17833333333314.566388888889185
| |||||
| póstowe čisło: | 02627 | ||||
| předwólba: | 035939 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Droždźijski hród | |||||
wikidata: Droždźij (Q18672393)
| |||||
Geografija Wobdźěłać
Wjes leži w Hornjołužiskich honach na woběmaj bokomaj Droždźijskeje wody při jeje wustupje z pahórčiny do nižiny. Lěsna dolina rěčki ma nade Droždźijom charakter skalneje wudrjeńcy z hač do 20 metrow wysokimi sćěnami z granodiorita. Rěčka wužórli so z třoch žórłow na Wadečanskich, Bukečanskich a Trjebjeńčanskich honach a spaduje na 8,5 km dołhim běhu sylnje wot 288 na 154 metrow nad mórskej hładźinu.
Susodne wsy Droždźija su Worcyn w sewjerozapadźe, Rodecy a Wawicy w juhowuchodźe, Wadecy w juhozapadźe a Kumšicy w zapadźe.
| lěto | mjeno |
|---|---|
| 1439 | Drosaw |
| 1474 | Drassaw, Drassow |
| 1569 | Dreschaw |
| 1572 | Drösse |
| 1615 | Dreße |
| 1747 | Drehsa |
| 1767 | Droždže |
| 1866 | Droždźij |
Stawizny Wobdźěłać
Južnje Droždźija nadeńdźechu w lěsu wulke rownišćo ze zažneje železoweje doby. Wjeska załoži so jako serbske sydlišćo w dole, naspomni so pak k prěnjemu razej hakle w lěće 1400 zwisujo z wosobami z wěsteho Dresaw, Drosaw, Drasaw abo Draesaw. Ryćerkubło tu w prěnich lětstotkach po zdaću njebě, tak zo naspomni so w lěće 1624 jenož jednotliwe kubło a 1658 wudwór.
We 18. lětstotku załoži so Droždźijske ryćerkubło, kiž měješe w slědowacymaj lětstotkomaj ležownostne knjejstwo we wjesce. Kubło wobsedźeše w lěće 1810 štyri konje, šěsć wołow, 20 kruwow, ćelatko, 200 wowcow a dwě swinjeći. W gmejnje bydlachu w tutym lěće 26 burskich swójbow, młynkaj, korčmar, kowar, blidar a sydom dnjowskich dźěłaćerjow.
1847 kupi Berlinski bankownik Droždźijski hród. Dalši wobsedźer, wužiwajo hród jako lětne wočerstwjenišćo, da připrawjeć w druhej połojcy 19. lětstotka hrodowski park. Wot 1925 do 1934 słužeše kubło Pomorčanskej ratarskej pospytowarni. Po Druhej swětowej wójnje rozdźěli so na wósom nowoburskich dworow. W hrodźe zaměstni so w NDRskich časach dźěsćownja „Liselotte Herrmann“.
Dnja 17. junija 1923 załožichu Droždźijčenjo swójsku sokołsku jednotu.
Wjesne mjeno Wobdźěłać
Wjesne mjeno je serbskeho pochada a přińdźe pak wot wosoboweho mjena Drož w zmysle „tón drohi“ (přirunaj swójbne mjeno Drožk), pak wot droždźow. W tym padźe by so na połoženje sydlišća w dolinje z błóćanej, hlinjanej – droždźam podobnej – pódu poćahowało.[2]
Wobydlerstwo Wobdźěłać
| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[3] | Droždźij | město |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 248 | 3367 |
| ličba domjacnosćow | 109 | 1368 |
| wosoby na domjacnosć | 2,3 | 2,4 |
| swójby | 76 | 1037 |
| bydlenske twarjenja | 85 | 1056 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 42,3 | 40,4 |
| přerězna staroba w lětach | 46,1 | 44,9 |
| kwocient młodostnycha | 21 | 25 |
| kwocient starychb | 36 | 34 |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 4,4 % | 7,0 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
Po Mukowej statistice měješe Droždźij we 1880tych lětach 304 wobydlerjow, mjez nimi 272 Serbow (89 %) a 32 Němcow.[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa Droždźijskeje gmejny wot jenož hišće 46,2 %.[5]
W lěće 1925 bě mjez 309 wobydlerjemi 300 ewangelskich a sydom katolskich. Ewangelscy wěriwi přisłušeja znajmjeńša ze 16. lětstotka Hrodźišćanskej wosadźe. Droždźijske dźěći chodźachu do Worcynskeje šule.
Zajimawostki Wobdźěłać
Dwuposchodowe domske čo. 17 ze stołom w přizemju a walbowej třěchu steji pod pomnikoškitom. K dworej słuša něhdyša kowarnja ze stykami w hornim poschodźe. Juhozapadnje wsy so při Wadečanskim puću kamjentnej křižej namakataj.
Hłowne jednanje Jurja Wjeloweje knihi Robotow pak njebě kónc hraje w Droždźiju.
Wosobiny Wobdźěłać
- Jan Swora (1821–1912), wojnar a wjednik pobožnych lutherskich Serbow
- Herman Šleca (1892–1948), wučer a wědomostnik, organizator narodneho žiwjenja
- Měrćin Kerk (1896–1965), pjekarski mišter a kulturny prócowar
- Alfred Měškank (1927–2016), sorabist, rěčewědnik a přełožowar
Žórła Wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; podaća Wósporskeho měšćanskeho zarjadnistwa
- ↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. Zwjazk I, Akademie Verlag, Berlin 2001, str. 213
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: město Wóspork (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 52. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244.
Wotkazaj Wobdźěłać
Commons: Droždźij – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Droždźij w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)