Sakska
Sakska (němsce Sachsen) je zwjazkowy kraj na wuchodźe Němskeje. Hłowne město su Drježdźany, po ličbje wobydlerjow najwjetše pak Lipsk. Kaž hižo za čas Weimarskeje republiki mjenuje so Sakska oficielnje „swobodny stat“.
| Wopon | Chorhoj |
|
|
| Zakładne daty | |
|---|---|
| stolica | Drježdźany |
| přestrjeń | 18.414 km² |
| wobydlerstwo | 4.089.467 (31. dec 2023) |
| hustosć wobydlerstwa | 222 wob. na km² |
| oficialne websydło | sachsen.de |
| Politika | |
| ministerski prezident | Michael Kretschmer (CDU) |
| knježace strony | CDU, Z90/Zeleni a SPD |
| strony w parlamenće (120 sydłow) |
CDU 41 AfD 40 |
| poslednje wólby | 1. septembra 2024 |
| přichodne wólby | 2029 |
| Zastupjerjo w Zwjazkowej radźe |
4 |
| karta | |
 | |
Z něhdźe štyrjomi milionami wobydlerjow a přestrjenju wot 18.400 km² steji Sakska mjez 16 němskimi zwjazkowymi krajemi na srjedźnym městnje.
Stawizniske jadro Sakskeho kurwjerchowstwa (wot 1806: kralestwa) bě w 10. lětstotku we wot Serbow wobsydlenym kraju załožene Mišnjanske markhrabinstwo.
Jako jedyn z pjeć krajow na teritoriju Němskeje demokratiskeje republiki bu Sakska w lěće 1952 do wobwodow rozdźěleny. Po znowazjednoćenju lěta 1990 stwori so z něhdyšeju wobwodow Kamjenica a Drježdźany, najwjetšeho dźěla Lipšćanskeho a južneho dźěla Choćebuskeho wobwoda znowa kraj Sakska, kotryž so wot wokrjesneje reformy lěta 2008 do 10 wokrjesow a třoch bjezwokrjesnych městow rozrjaduje.
Geografija
wobdźěłać
Sakska leži na juhowuchodźe Němskeje w srjedźnej Europje. Mjezuje z Braniborskej na sewjeru, z Pólskej na wuchodźe, z Čěskej na juhu, z Bayerskej na juhozapadźe, z Durinskej na zapadźe a ze Saksko-Anhaltskej na sewjerozapadźe. Najwyša hora Sakskeje je Šmrěčnik, kotryž so w Rudnych horach blisko čěskeje hranicy namaka. Tež zwonka sakskich mjezow je Sakska Šwica při Łobju znata jako woblubowane wulětnišćo.
Wuchodny dźěl Sakskeje słuša k Hornjej Łužicy.
Rěki
wobdźěłaćSlědowace rěki so ze Sakskeje dótkaja abo přez Saksku běža:
|
Města
wobdźěłaćTři najwjetše města Sakskeje a zdobom jeničke wulkoměsta su Lipsk, Drježdźany a Kamjenica. Dalše města z wjace hač 50.000 wobydlerjemi su Šwikawa, Pławno a Zhorjelc.
Najwjetše města Sakskeje su:
| město | wobydlerstwo (2023)[1] |
|---|---|
| Lipsk | 619.879 |
| Drježdźany | 566.222 |
| Kamjenica | 250.681 |
| Šwikawa | 87.593 |
| Pławno | 65.218 |
| Zhorjelc | 56.694 |
| Freiberg | 41.045 |
| Freital | 39.477 |
| Pěrno | 39.303 |
| Budyšin | 38.039 |
Dalše přispomnjenja hódne města w Sakskej su:
Politika
wobdźěłać
Wot znowazałoženja Sakskeje lěta 1990 knježi w zwjazkowym kraju CDU we wšelakorych konstelacijach. Hač do lěta 2004 móžeše sama knježerstwo tworić, 2004–09 knježeše we „wulkej koaliciji“ ze SPD, 2009–14 hromadźe z FDP a wot nazymy 2014 znowa ze SPD. Dotalni ministerscy prezidenća Sakskeje běchu Kurt Biedenkopf (1990–2002), Georg Milbradt (2002–08), Stanisław Tilich (2008–17) a Michael Kretschmer (wot 2017). Tuchwilne knježerstwo Sakskeje je kabinet Kretschmer II.
Krajny sejm
wobdźěłaćWe wosmym sakskim krajnym sejmje je sydom stronow zastupjene: CDU, AfD, BSW, SPD, Zwjazk 90/Zeleni, Lěwica a Swobodni wolerjo. Wone wobsadźa cyłkownje 120 sydłow w parlamenće. Poslednje wólby běchu dnja 1. septembra 2024; přichodne budu w lěće 2029.
Wot 2009 do 2014 knježeše koalicija z CDU a FDP pod ministerskim prezidentom Stanisławom Tilichom. Po wotchada FDP z krajneho sejma stej CDU a SPD koaliciske zrěčenje podpisałoj. Hižo mjez 2004 a 2009 knježeše w Sakskej tak mjenowana wulka koalicija. Po wólbach 2019 wutworichu CDU, Zwjazk 90/Zeleni a SPD prěni raz w Sakskej tak mjenowanu kenijasku koaliciju (po barbach chorhoje) z ministerskim prezidentom Michaelom Kretschmerom.
Žórła
wobdźěłać- ↑ Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
Wotkazaj
wobdźěłać
Commons: Sakska – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow- Oficialne stronki (serbsce, němsce, pólsce, jendźelsce, čěsce, španisce, francosce)
