Klukšanska cyrkej

Klukšanska cyrkej je ewangelski cyrkwinski twar w hornjołužiskim Klukšu. Wona słuži Klukšanskej wosadźe, kotraž je wot lěta 2022 zhromadnje z Njeswačidłom, Minakałom, Chwaćicami a Rakecami dźěl wulkowosady Hornjołužiska hola a haty.

Napohlad z juhowuchoda

Hač do druheje połojcy 20. lětstotka je so tam tež serbsce prědowało.

Twarjenje

Pěskowcowy wołtar

Jedna so wo noworomanisku žurlowu cyrkej, při čimž pochadźa barokna wěža při zapadnym boku hišće wot prjedawšeho twara z lětow 1701/02. Cyrkej dósta w lěće 1893 cyłkownje nowy napohlad a nowe wuhotowanje přez twarskeho mištra Theodora Quentina, nutřka wosebje wumolowany wjerch a z drjewom wupaženu emporu. Drjewjana klětka z postawu Jana Křćenika pochadźa pak z lěta 1702. Tež pěskowcowy wołtar bu hižo w tutym lěće w Klukšanskej cyrkwi nastajeny, pochadźa pak najskerje z Drježdźanskeje cyrkwje swjateje Sofije a je najskerje dźěło Christopha Waltera II. z 1580tych lět. Drjewjana dupa nasta w lěće 1688. Při sewjernej sćěnje nadeńdźe so narowny pomnik Franca z Nostitza z lěta 1576. Dalše epitafy steja w chórje (17. a spočatk 18. lětstotka) a we wěžowej hali (16. lětstotk) kaž tež zwonka cyrkwje.

Nad wołtarjom a pod wjerchom nadeńdźe so dwurěčny napis Česć budź Bohu we wysokosći // Ehre sei Gott in der Höhe. Na kěrchowje steji němskorěčny pomnik za padnjenych Prěnjeje swětoweje wójny z Klukšanskeje wosady kaž tež rowy wjace hač 200 němskich wojakow z poslednich dnjow Druheje swětoweje wójny.

Stawizny

Hižo składnostnje prěnjeho pisomneho naspomnjenja Klukša w lěće 1222 naspomni so tež tamniša cyrkej, kotraž słuša tuž k najstaršim w cyłej Hornjej Łužicy. Jako wosadnej cyrkwi přisłušachu jej 14 wsow we wokolinje.

W lěće 1737 bě farar Faber tule po namjeće hrabje Friedricha Caspara z Gersdorffa załožił łaćonsku šulu, kotraž měješe serbskich hólcow z wokoliny přihotować na gymnazij. Jako Faber šěsć lět pozdźišo zemrě, přećahny šula na hrabinski hród do Delnjeho Wujězda, tola Klukšanska wosada wostanje tež dale centrum pietizma w serbskej Łužicy.

W běhu swojich stawiznow wotpali Klukšanska cyrkej znajmjeńša trójce, a to w lětach 1680, 1792 a 1830.

Wot 1832 do 1835 skutkowaše młody Handrij Zejler jako diakon w Klukšanskej wosadźe.

1951 wotmě so Serbski ewangelski cyrkwinski dźeń w Klukšu. W lěće 1966 měješe ewangelski časopis Pomhaj Bóh w Klukšanskej wosadźe hišće 70 abonentow.

Wobrazy

• 
  Byrgle
• 
  Nutřkowny napohlad z dwurěčnym napisom
• 
  Klětka
• 
  Wěža

Wosada

Do poměrnje wulkeje Klukšanskeje wosady słušeja nimo Klukša samoho wokolne wjeski Čelchow, Kobjelń, Kupoj, Lěskej, Lichań, Nowa Wjes/Sprjewja, Połpica, Załhow a Zdźar kaž tež ewangelski podźěl Brěmjenja a Zdźěrje.

Fararjo

doba	mjeno	ródna wjes	žiwjenske daty	přispomnjenja
1614–1633	Handrij Kocor (Andreas Garzer abo Kazor, Katzer)	Njezdašecy	1580–1633	do toho w Michałskej wosadźe (2. městno); prěni ewangelski farar w Klukšu
1633–1647	Daniel Běrlink (Daniel Bierling)	Hućina	1586–1647	do toho w Hućinje
1647–1675	Balthasar Neumann	Wojerecy	1609–1677	do toho w Hućinje; złoži 1675 zastojnstwo
1675–1679	Pawoł Prätorius	Njeswačidło	1650–1709	do toho w Njeswačidle, po tym diakon při Budyskej cyrkwi swj. Pětra
1680–1692	Christian Senzel		1644–1692	do toho w Minakale
1693–1731	Jan Kaspar Faber (Johann Kaspar Faber)	Łuty	1652–1731
1731–1748	Kryšan Bjedrich Faber (Christoph Friedrich Faber)	Bukow pola Rólan	1682–1748	syn předchadnika; do toho tule diakon
1748–1763	Jan Bohuměr Kühn (Johann Gottfried Kühn)	Budyšin	1706–1763	do toho tule diakon
1764–1769	Michael Friedrich Franz	Hamburg	1720–1769	do toho tule diakon
1770–1800	Jan Bjenada (Johannes Benade)	Budyšin	1715–1800	do toho w Minakale
1800–1832	Jurij Hajnik (Georg Hennig)	Wjelećin	1765–1832	do toho tule diakon
1834–1878	Korla Bohuwěr Konik (Karl Traugott Kanig)	Bukecy	1804–1878	do toho w Delnim Wujězdźe
1879–1915	Božidar Běrnik (Theodor Birnich)	Šćeńca	1850–1915	do toho tule diakon
1915–1926	Curt Handrik	Rudej	1885–1962	do toho we Łupoji a po tym w Poršicach
1926–1951	Jan Křižan (Johannes Zieschang)	Hodźij	1880–1959	do toho w Doninje (3. městno); potom na wuměnk
1951–1965	Awgust Meltka (August Meltke)	Rakojdy	1910–1974	do toho w Frankenthalu; po tym w Pötschau pola Lipska
1966–1976	Pawoł Wirth	Poršicy	* 1940	1976 wotchad do zapada
1977–	Wolfgang Leßmann		1932–2015	do toho we Wulkim Šunowje

Wirth bě posledni serbski farar a wopušći wosadu w lěće 1976 dla wusydlenja do zwjazkoweje republiki. Serbske bože słužby wotměwachu so hdys a hdys hišće hač do lěta 1987 z serbskimi fararjemi susodnych wosadow.

Žórle

• Cornelius Gurlitt: Klix. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 31. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Bautzen (I. Teil). C. C. Meinhold, Dresden 1908, str. 118–128. (wobšěrne wopisanje)
• Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 288.

Wotkazaj

 Commons: Klukšanska cyrkej – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

• Wopisanje Klukšanskeje wosady w Statistice Łužiskich Serbow Arnošta Muki (digitalizat)

Cyrkwje w ewangelskim cyrkwinskim wobwodźe Budyšin-Kamjenc

Bart | Bukecy | Budestecy | Budyšink | Budyšin, swj. Pětr | Budyšin, swj. Michał | Halštrow | Hodźij | Horni Wujězd | Hrodźišćo | Hućina | Huska | Chwaćicy | Klukš | Korzym | Kotecy | Kumwałd | Łupoj | Malešecy | Minakał | Njeswačidło | Palow | Porchow | Poršicy | Protecy | Rakecy | Smělna | Smječkecy | Wjelećin | Wóslink | Załom

51.26353314.524485