Połpica

wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Malešec

Połpica (němsce Halbendorf/Spree) je wjes ze 174 wobydlerjemi[2] we wuchodźe sakskeho wokrjesa Budyšin. Wjes słuša ke gmejnje Malešecy a leži 140 m nad mórskej hładźinu při Sprjewi. Połpica leži w Hornjej Łužicy a serbskim sydlenskim rumje.

Połpica
Halbendorf
Połoženje Połpicy na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Połpicy na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Połpicy
Połoženje Połpicy
gmejna: Malešecy
zagmejnowanje: 1977 (do Noweje Wsy)
wobydlerstwo: 174 (31. decembra 2022)[1]
přestrjeń: 7,82 km²
wysokosć: 140 metrow n.m.hł.
51.29861111111114.555277777778140
póstowe čisło: 02694
předwólba: 035932
starše mjena: Halbindorf (1374), Halbendorff (1419/1565)
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Połpičan/-ka
adjektiw:
Połpičanski
skłonowanje:
Połpicy, Połpicy, Połpicu, Połpicu, w Połpicy
Stary Połpičanski młyn
Stary Połpičanski młyn

Stary Połpičanski młyn

Geografija wobdźěłać

 
Połpica a Kislica na hamtskej karće z lěta 1884. Spóznajomny je hišće njerunany běh Sprjewje sewjernje a južnje Połpicy.

Susodne wjeski su Cympl a Turjo zady wulkich lěsow na sewjerowuchodźe, Dubo na wuchodźe, Lemišow na juhu, Lichań a Kobjelń na juhozapadźe a Nowa Wjes na sewjerozapadźe.

W 1920tych lětach bu Sprjewja před a za Połpicu zrunana, zo by woda spěšnišo wotběžała. Wot lěta 2017 so někotre stare promjenja zaso wožiwichu. Runočasnje natwarichu w Połpicy škitnu sćěnu při rěce, zo by so wjeska přiwšěm před wulkej wodu škitała.

We wsy namakatej so lěsny šulerski dom a hosćenc.

Ležownostne mjena wobdźěłać

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Mroka, Wósty, Wjazowa, Łuh (Połpica) a Za hunami, Na kupach, Přiwicy, Křiže, Brody, Wokleće, Sna, Borušća (Borusche), Łuh (Kislica).[3]

Stawizny wobdźěłać

 
Wjesny dźěl Kislica
 
Sprjewja w Połpicy

Wjes naspomni so prěni raz w lěće 1374 jako Halbindorf. Ležownostne knjejstwo wukonješe přez lětstotki ryćerkubło we wsy samej.[4] Hač do lěta 1977 bě Połpica samostatna gmejna z wjesnym dźělom Kislica a potom hač do lěta 1994 gmejnski dźěl Noweje Wsy.

Wobydlerstwo a rěč wobdźěłać

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 243 wobydlerjow, mjez nimi 238 Serbow (98 %).[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot hišće 71,3 %.[6] W lěće 1966 měješe ewangelski časopis Pomhaj Bóh w Połpicy hišće 17 abonentow.[7]Dźensa je podźěl serbsce rěčacych wobydlerjow snadny, byrnjež so serbšćina tu w šuli hač do 1990tych lět wuwučowała. Ewangelscy Połpičenjo přisłušeja Klukšanskej wosadźe. Na kěrchowje w Połpicy natwarichu započatk 1950tych lět kěrchowsku kapałku.

Po ludličenju w lěće 2011 bydleštaj we wsy 202 wobydlerjej w přerěznej starobje wot 52,2 lět (Sakska: 46,4).[8]

Kulturne pomniki wobdźěłać

Jako škitane pomniki su zapisane do lisćiny krajneho zarjada za pomnikoškit twarjenja Połpičanskeje młodownje, něhdyši młyn, pokutny křiž, kěrchowska kapałka kaž tež saksko-pruski měznik w lěsu blisko wsy.

Wosobiny wobdźěłać

  • Pawoł Krawc (1901–80) – muler, twarski nawoda noweho Serbskeho domu, Domowinski funkcionar

Literatura wobdźěłać

  • Halbendorf an der Spree/Połpica při Sprjewi. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 276–279.


Žórła wobdźěłać

  1. staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
  2. staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
  3. Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 10 (digitalizat).
  4. Połpica w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  5. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 53. → wšě wjeski
  6. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 245. [324 wobydlerjow, z nich 155 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 10 z pasiwnymi, 66 serbskich dźěći a młodostnych, 93 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  7. Z wosadow. Pomhaj Bóh 2/1967, str. 3
  8. Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy (pdf)

Wotkaz wobdźěłać

  Commons: Połpica – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije