Přiwćicy

wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Malešec

Přiwćicy (němsce Preititz) su wjes při Albrechtowce w hornjołužiskim wokrjesu Budyšin. Słušeja wot lěta 1994 k Malešecam.

Přiwćicy
Preititz
Połoženje Přiwćic na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Přiwćic na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Přiwćic
Połoženje Přiwćic
gmejna: Malešecy
zagmejnowanje: 1936 (do Budyšinka)
wobydlerstwo: 222 (31. decembra 2022)[1]
přestrjeń: 4 km²
wysokosć: 152 metrow n.m.hł.
51.2214.545277777778152
póstowe čisło: 02694
předwólba: 035932
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Přiwčan/-ka
adjektiw:
Přiwčanski
skłonowanje:
Přiwćic, Přiwćicam, Přiwćicy, Přiwćicami, w Přiwćicach
Powětrowy wobraz Přiwćic (2017)
Powětrowy wobraz Přiwćic (2017)

Powětrowy wobraz Přiwćic (2017)

Geografija wobdźěłać

Wjes leži we wotewrjenej krajinje w Hornjołužiskich honach. Albrechtowce přiběži tule z juha Stara woda. Do regulacije wobeju rěčkow běchu Přiwćicy husćišo wot wulkeje wody potrjechene. Susodne wjeski su Hlina na sewjerowuchodźe, Bart a Rakojdy na wuchodźe, Skanecy na juhowuchodźe, Budyšink na juhozapadźe a Malešecy na sewjerozapadźe.

Ležownostne mjena wobdźěłać

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Hlinjane jamy, Šócec hat (=Schützenteich), Nowy hat, Mały Poprjanc, Wulki Poprjanc, Husćina, Přitoki, Zapal, Hodr hat (=Haderteich), Dołhe kliny, Kuše kliny, Młynski hat, Na Plecach, Sucha łuka, Dołha łuka, Skanečanska łuka, Bartska łuka, Wowči móst, Suchi hat, Libijska woda [sic!].[2]

Stawizny wobdźěłać

 
Přiwčanski hród wokoło 1859

Wokoło lěta 1000 słušeše kónčina mjez Přiwćicami a Delnjej Kinu k wudwórej Budyskeho hrodu, kotryž tutón zastarowaše.[3] Prěnje historiske naspomnjenje jako Priwiticz[4] je z lěta 1250. Dźensniša forma mjena je prěni raz 1791 zapisana. Ze serbšćiny pochadźace wjesne mjeno wotwodźuje so wot wosoboweho mjena Priwit abo Priwět (přirunaj staročěsce Přívět, staropólsce Przywit) a tuž woznamjenja „sydlišćo ludźi wěsteho Priwěta“.[5]

W Husitskich wójnach bu kubłowe sydlišćo wjacekróć zničene, dokelž mějachu Husitojo swoje lěhwo pola Barta. 1655 přińdźe ryćerkubło z wokolnymi honami do wobsydstwa zemjanskeje swójby Nostitz, kotrejž něhdźe hač do lěta 1700 słušachu.[6]

W běhu bitwy pola Budyšina bu wjeska w meji 1813 nimale dospołnje zničena, dokelž ležeše w kónčinje hłowneho bitwišća mjez jednotkami maršalow Ney a Kleist. 1838 bě sakski kral Bjedrich Awgust II. składnostnje kwasa z hosćom w Přiwćicach.

Hač do 1. apryla 1936 běchu Přiwćicy samostatna gmejna, kotraž bu potom do Budyšinka zagmejnowana.

Wobydlerstwo a rěč wobdźěłać

 
Přiwčanski knježi dom (2012)

Po statistice Arnošta Muki měješe wjes w lěće 1884 cyłkownje 272 wobydlerjow, z nich 254 Serbow (93 %) a 18 Němcow.[7] Ewangelscy wobydlerjo słušeja do Budyšinskeje wosady.

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 245 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 45,7 lět (Sakska: 46,4).[8]

Literatura wobdźěłać

  • Preititz/Přiwćicy. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 332–334.


Žórła wobdźěłać

  1. staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
  2. Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 9 (digitalizat).
  3. Heinz Schuster-Šewc: Bautzen/Budyšin und seine Ortenburg. Eine kurze Namensgeschichte, w Von Budissin nach Bautzen, Lusatia Verlag, Budyšin 2002
  4. Přiwćicy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  5. Walter Wenzel: Oberlausitzer Ortsnamenbuch. LND, Budyšin 2008, str. 137
  6. Otto Moser: Preititz. W: Gustav Adolf Poenicke (wud.): Album der Rittergüter und Schlösser im Königreiche Sachsen. III. Section: Markgrafenthum Oberlausitz, Expedition des Albums Sächsischer Rittergüter und Schlösser, Lipsk 1859 (połny tekst pola Wikisource, digitalizat pola SLUB Drježdźany)
  7. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 58. → wšě wjeski
  8. Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy (pdf)

Wotkaz wobdźěłać

  Commons: Přiwćicy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije