Budyšink
Budyšink (němsce Kleinbautzen) je hornjołužiska cyrkwinska wjes při Albrechtowce w Budyskim wokrjesu. Słuša wot lěta 1994 k Malešecam a ma wokoło 400 wobydlerjow. Hač do lěta 1994 bě Budyšink samostatna gmejna z wjesnym dźělom Přiwćicy.
| |||||
| gmejna: | Malešecy | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 | ||||
| wobydlerstwo: | 384 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 2,81 km² | ||||
| wysokosć: | 156 metrow n.m.hł. | ||||
51.212514.528611111111156
| |||||
| póstowe čisło: | 02694 | ||||
| předwólba: | 035932 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Pohlad ze zapada na Budyšink; w pozadku Hrodźišćanska cyrkej a Limas | |||||
wikidata: Budyšink (Q160625)
| |||||
Geografija Wobdźěłać
Budyšink leži w hórkatej krajinje Hornjołužiskich honow, na sewjernej kromje łučiny rěčki Albrechtowki. Susodne wjeski su Malešecy na sewjeru, Přiwćicy na sewjerowuchodźe, Poršicy na juhu a Plusnikecy na sewjerozapadźe. Na zapadźe zběhaja so Krakečanske hórki, na sewjerozapadźe, při puću do Plusnikec, Čertowy kamjeń.
Ležownostne mjena Wobdźěłać
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Hejdušec hórka, Kisały hat (Sauerteich), Křiwy hat (Kronteich), Kšibjeńca, Hajki, Kuchinski hat, Swinjaca łuka, Lipowa hora, Fararkec hat, Přiwćanski hat, Malešanski hat, Budeščanska skała, Plusčanska skała, Młynski hat, Pječkec kamjeńčka, Čertowy kamjeń.[2]
Stawizny Wobdźěłać
_401a.jpg)
Prěnje historiske naspomnjenje jako Bawdessen bě w lěće 1419. Ležownostne knjejstwo wukonješe ryćerkubło we wsy samej. Budyšinska cyrkej bě wokoło lěta 1500 filialna cyrkej Budyskeje wosady a sta so w lěće 1602 z wosadnej cyrkwju.[3]
Wobydlerstwo a rěč Wobdźěłać
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 239 wobydlerjow, mjez nimi 214 Serbow (90 %).[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 51,4 %.[5]
Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 429 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 41,4 lět (Sakska: 46,4).[6]
Wosada Wobdźěłać
Do Budyšinskeje ewangelskeje wosady – dźensa z dźělom wulkowosady Hrodźišćo – słušatej wjesce Budyšink a Přiwćicy.
Wosobiny Wobdźěłać
- Jan Langa (1669–1727) – Budyšinski farar wot 1696 do 1704
- Jan Balthasar Langa (1697–1738) – farar, přełožowar nabožinskeho pismowstwa; w Budyšinku rodźeny
- Hadam Bohuchwał Šěrach (1724–1773) – farar, wuznamny přirodospytnik a pčołar; farar w Budyšinku, hdźež tež zemrě
- Korla Bohuchwał Šěrach (1764–1836) – farar, sobuwudawaćel prěnjeho serbskeho časopisa; w Budyšinku rodźeny
- Arnošt Holan (1882–1948) – wučer a narodny prócowar; 1907–34 wučer w Budyšinku
- Božidar Dobrucky (1893–1957) – farar, narodny prócowar a spisowaćel; 1917–24 Budyšinski farar
- Lubina Holanec-Rawpowa (1927–1964) – koncertna organistka; w Budyšinku rodźena
Za dalšich fararjow hlej zapisk wo Budyšinskej cyrkwi.
Literatura Wobdźěłać
- Kleinbautzen/Budyšink. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 329–332.
Žórła Wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; podaća gmejnskeho zarjadnistwa Malešecy
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 8sl. (digitalizat).
- ↑ Budyšink w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 54. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 245. [648 wobydlerjow, z nich 228 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 23 z pasiwnymi, 82 serbskich dźěći a młodostnych, 315 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
- ↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Malešecy
Wotkaz Wobdźěłać
Commons: Budyšink – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}