Lisćina stołpow a swjatych křižow we wokrjesu Budyšin
Stołpy a swjate křiže we wokrjesu Budyšin w Sakskej pochadźeja hłownje ze 17. do 20. lětstotka a namakaja so we wsach abo jich wokolinje. W Sakskej su mnoho nabožnych małopomnikow w serbskej katolskej kónčinje Hornjeje Łužicy zdźeržane, kotrež su přewažnje serbsce popisane.
Naličuja so tež postawy swjatych, dalokož woni charakter stołpow maja, to rěka na swójskim spódku a nic we wukuće twarjenja nastajene njejsu.
Rozjasnjenja k lisćinje
wobdźěłaćLisćina je zdźěla rjadujomna. Popisanja pomnikow podawaja so kaž su widźeć, njehladajo na prawopis. Lisćina wopřija slědowace kategorije:
- wjes
- połoženje: adresa resp. koordinaty
- wopis: charakter pomnika
- S = stoł, modlerski abo martrarski stołp
- SK = swjaty křiž, pólny abo ležownostny křiž
- WT = wobrazowa tafla (do sćěny zamurjowana)
- napis: nabožne hrónčko
- lěto: lěto natwara
- mjeno: mjeno załožerja
- dodatny napis: dalše popisanje
- wobnowjenje: lěto a mjeno wobnowjerja
Lisćina stołpow a swjatych křižow
wobdźěłać| wobraz | wjes | połoženje | wopis | napis | lěto | mjeno | dodatny napis | wobnowjenje | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
Baćoń | Baćoń (karta)51.22333514.296174 |
SK (kamjeń) | – | 1861 | Juri Robel H. R. z Baczona | |||
| Baćoń | Baćoń (karta)51.22260314.300884 |
SK (kamjeń) | „Chrysće kraluj nam“ | ||||||
| Baćoń | při puću do Čornec (karta)51.21849814.30068 |
SK (kamjeń) | – | 1851 | J. Schultze | ||||
|
Baćoń | při puću do Prawoćic (karta)51.22482714.287956 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1862 | ||||
|
Boranecy | při puću do Radworja (karta)51.2385714.40682 |
SK (kamjeń) | „Kryšće, kraluj nam!“ | 1867 | ||||
|
Bronjo | na nawsy (karta)51.3816914.2623 |
SK na stołpje | ||||||
|
Bronjo | na nawsy (wuchodny dźěl) (karta)51.2533714.39723 |
SK (kamjeń) | „Budź chwalen Jězus Chrystus!“ | |||||
|
Bronjo | při puću do Radworja (karta)51.2523514.39827 |
SK (kamjeń) | „Chwalen Jězus Chrystus!“ | 1786 | ||||
|
Čornow | Při lětanišću, při róžku Łučneho puća (karta)51.3028614.12647 |
S | 1564 | |||||
|
Ćemjercy | při puću do Budyšina (karta)51.1952054214.39750334 |
SK (kamjeń) | „Jesus unser Hirte. Jězus naš pastyr.“ (horjeka) „O wy wšitcy, kotřiž tu po puću nimo khodźiće, hlejće, hač je žana bolosć runja mojej bolosći. Jerem. 1.12.“ (deleka) | 1899 | Jan Młynk | 1991 | ||
|
Ćemjercy | při puću do Zajdowa (karta)51.19839214.395292 |
SK (kamjeń) | „Was will das Kreuz, das am Wege steht? Es will jedem, der vorüber geht, Das süsse Wort der Hoffnung sagen. Das Kreuz hilft Dich zum Himmel tragen.“ | 1899 | J.E.M. | |||
|
Ćemjercy | wosrjedź wsy při mosćiku přez rěčku (karta)51.1957970814.39321717 |
SK (kamjeń) | 1875 | J.T.M./M.M. | ||||
|
Ćemjercy | wosrjedź wsy (karta)51.19635814.393911 |
SK (kamjeń) | – | ~1900 | J.E.M. | |||
| Dobrošicy | Dobrošicy (karta)51.27050214.268508 |
SK (drjewo) | „Mój Jězu smilnosć“ | 1961 | H. G. | ||||
|
Dźěžnikecy | Budyska dróha 187 (karta)51.14218514.401482 |
S (kamjeń) | ||||||
|
Hora | Horjanska hłowna dróha (karta)51.24360314.284914 |
SK (kamjeń) | „CREDO“ | 1874 | ||||
| Hórki | Hłowna dróha (karta)51.26384114.256237 |
SK (kamjeń) | „Najswjećiša wutroba Jězusowa smil so nad nami!“ | K Božej česči | |||||
| Hórki | Hłowna dróha (karta)51.26300214.254684 |
SK (drjewo) | „Twoje hórke ćerpjenje, daj nam zbóžne skónčenje!“ | 1968 | J. Š. | ||||
| Hórki | Hłowna dróha (karta)51.26434814.256586 |
SK (drjewo) | „Zakazajće so a wěrće dobremu poselstwu!“ | ||||||
|
Hórki | Chróšćanska (karta)51.26258314.253547 |
SK (kamjeń) | „Kralo pokoja, chlěbje žiwjenja, sławimy će!“ | 1862 | Horezwedźene Kwetžej Tžeßczi Božej pžes Jurja Hejduschku Dreždźanach rodž. Hórkach | 2004 | ||
| Hórki | Jasčanska (karta)51.26299514.255559 |
SK (kamjeń) | „Křiž je znamjo dobyća, křiž je kluč ći do njebja!“ | 1901 | M. Schmidt | ||||
| Hórki | při puću do Dobrošic (karta)51.2646814.257696 |
SK (kamjeń) | „Mamy přez mnohe horja přeńč do Božeho kralestwa.“ | 1909 | Bo. J. a M. M. 1972 H. a M. M. 2006 | ||||
| Hórki | při puću do Jaseńcy (karta)51.25903914.260438 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chrystus!“ | 1855 | Jurij Hejduška 2003 | ||||
|
Chrósćicy | při puću do Nowoslic (karta)51.244246914.24445771 |
S (kamjeń) | 2009 | |||||
|
Chrósćicy | Cyrkwinska hora (karta)51.23787714.245522 |
S (kamjeń) | ||||||
|
Chrósćicy | Cyrkwinska hora (karta)51.23814.245114 |
SK (kamjeń) | „Kiž sy ćerpjeł za mnje, spomn hdyž wumru na mnje!“ | |||||
|
Chrósćicy | Michała Hórnikowa 27 (karta)51.23832714.242385 |
SK (kamjeń) | „Křiž je znamjo dobyća, křiž je kluč ći do njebja!“ | 1860 | ? | |||
|
Chrósćicy | Michała Hórnikowa (karta)51.23834714.243936 |
SK (kamjeń) | „Budź chwalen Jězus Chrystus“ | 1863 | P. Lebza | e. Wetzer Tzeßczi Božej ha kpolěpschwaczom Pźikwadei tem kiž za nami pźincz budźa. |
||
|
Chrósćicy | Michała Hórnikowa (karta)51.23810614.248603 |
SK (kamjeń) | „Kročće w lubosći, kaž je Chrystus nas lubował.“ | 1864 | J. W. 1995 | |||
|
Chrósćicy | Michała Hórnikowa (karta)51.23818914.243667 |
SK (kamjeń) | „Lubosć jenička to bě, a nic wina, zo na křižu za was ćerpjach.“ | 1867 | ||||
| Chrósćicy | Michała Hórnikowa (karta)51.23814.241 |
SK (kamjeń) | „Tak je Bóh swět lubował“ | Tu narodźi so biskop JAKUB WOSKI – dobroćel serbskich wosadow – *1692 †1770 | |||||
| Chrósćicy | při puću do Hórkow (karta)51.24446514.248897 |
SK (kamjeń) | „Das Leiden und Sterben Jesu Christi, zu ewigen Zeiten.“ | 1838 | R. W. | ||||
|
Chrósćicy | při puću do Hórkow (karta)51.24241914.247406 |
SK (kamjeń) | „Budź chwaleny Jězus Chrystus“ | 1859 | Michaw Mitsch | J. R. h. R. 1993 | ||
|
Chrósćicy | při puću do Jaseńcy (karta)51.23946414.25504 |
SK (kamjeń) | „Štóž z tobu dźe, tón dobudźe“ | 1861 | ||||
| Chrósćicy | při puću do Stareje Cyhelnicy (karta)51.23902114.229264 |
SK (kamjeń) | „Lubosć jeničce bě a nic wina, zo na křižu za was ćerpjach!“ | 1867 | M. Woskij | B. W. 2009 | |||
|
Chrósćicy | při puću do Zejic (karta)51.23507814.240197 |
SK (kamjeń) | „Božo, žohnuj nas!“ | 1871 | J. H S. ? |
|||
|
Jaseńca | při puću do Hórkow (karta)51.25551714.268186 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1860 | P. Just | A. W. 1992 | ||
|
Kamjenej p. Radworja | při sewjernym kóncu wsy (karta)51.25605314.424197 |
SK (kamjeń) | „Wy wschitcy, kiž tu nimo khodžiće, hlejcźe hač je žana bolosć runja mojej bolosći Jer. 1.12“ | 1892 | J. Domanja | |||
| Kamjenej p. Radworja | wosrjedź wsy (karta)51.25463314.421111 |
SK (kamjeń) | 1865 | ||||||
| Kamjenej p. Radworja | kónc wjeski do směra na Radwor (karta)51.2535514.420993 |
SK (kamjeń) | 1822 | ||||||
|
Kamjenej p. Radworja | w lěsu wuchodnje wsy (karta)51.25725814.440205 |
SK (kamjeń) | „Božo, budž miły, zdźerž strowy a čiły do skónčenja časow mój serbski lud!“ (při křižu); „Tudy stoješe hač do 14. stoletka wjes Ronowy z młyna a třoch žiwnosćow wobstojaca. Mjena Ronowčanow wjacy njeznajemy. Twoje mjeno, Khryšće, wěčnje khwalić chcemy. Přelutuj nas, o Knježe!“ (při kamjenju) | 1860 | M. Mróz | 2018 | ||
|
Kamjenej p. Radworja | wuchodnje wsy při puću do Wulkeje Dubrawy (karta)51.2565214.440518 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć! Tu běše w 14. stolěće wjes Hronowy. Młyn a 3 žiwnosće.“ | 1910 | B. a H. Ć. | 1966, 2018 | ||
|
Kašecy | Šoseja (karta)51.2048214.17886 |
SK (kamjeń) | „Hdyž tu w swěće wšitko zhubju, ty budź moja domizna.“ | |||||
|
Kašecy | při puću do Wotrowa (karta)51.2072114.18155 |
SK (kamjeń) | „Knježe, ty sy naš wućek!“ | |||||
|
Konjecy | při kapałce (karta)51.32276114.236479 |
S (kamjeń) | 1762 | |||||
| Kopšin | Za hrodźišćom (karta)51.2257814.249718 |
SK (kamjeń) | „A hdyž w swěće wšitko zhubju, ty budź moja domizna!“ | 1874 | J. Buck | ||||
| Koslow | Koslow (karta)51.28167714.277517 |
SK (kamjeń) | „Ow Jězu, kiž sy ćerpjeł za nas, hladaj z miłym wóčkom na nas!“ | 1897 | Přez křiž k ? | Lebzec swójba 1996 | |||
| Koslow | Koslow (karta)51.2814614.276669 |
SK (kamjeń) | „Jězuso, budź nam smilny!“ | 2010 | |||||
| Lejno | Při pěstowarni (karta)51.22236314.246671 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1846 | M. D. | J. Mahr 1963 F. M. 2006 | |||
|
Miłoćicy | Halštrowska (karta)51.2484714.181091 |
SK (kamjeń) | „Ow Jězu, kiž sy ćerpjeł za nas, hladaj z miłym wóčkom na nas, daj přewinyć nam spytowanja!“ | 1832 | P. F. | B. Š. 1996 | ||
|
Miłoćicy | Halštrowska (karta)51.24882914.181853 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1982 | ||||
| Miłoćicy | Halštrowska (karta)51.24748614.180249 |
SK (kamjeń) | „Zbóžniko a Božo, daj mi wěčne zbožo!“ | ||||||
|
Nowa Wjeska | K Marijinej cyrkwi (karta)51.26800314.226625 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1822 | J. Mikel | |||
|
Nowa Wjeska | při puću do Hórkow (karta)51.26676114.238742 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1824 | ||||
| Nowa Jaseńca | Nowojasčanska hłowna dróha (karta)51.24115814.28239 |
SK (drjewo) | „Chrystus naša nadźija.“ | 1961 | H. N. | ||||
|
Nuknica | Nuknica 1 (karta)51.22618514.263451 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1869 | ? | |||
|
Nuknica | při puću do Baćonja (karta)51.22798914.272538 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chryst na wěki. Amen“ | 1881 (MDCCCLXXXI) | ||||
|
Nuknica | při puću do Lejna (karta)51.2246614.26491 |
SK (kamjeń) | „Jězu za nas křižowany njech nas hoja twoje rany zo će bychmy lubowali a sej zbóžnosć dobywali.“ | 1962 | J. a M.B. | |||
| Pančicy-Kukow | Chróšćanska (karta)51.23660314.208423 |
SK (kamjeń) | – | 1842 | B. G. A. M. |
||||
|
Pančicy-Kukow | Chróšćanska (karta)51.23603414.207329 |
SK (kamjeń) z postawu swj. Bosćana | „Swjaty Bosćano, proš za nas!“ | |||||
|
Pančicy-Kukow | Chróšćanska 6 (karta)51.23640114.20705 |
SK (kamjeń) | „Knjez je nam bliski.“ | |||||
|
Pančicy-Kukow | Chróšćanska (karta)51.23664514.206181 |
SK (kamjeń) | „Mein Jesus Barmherzigkeit“ | |||||
|
Pančicy-Kukow | Róžeńčanska 37 (karta)51.2391714.204689 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chrystus!“ | |||||
|
Pančicy-Kukow | Róžeńčanska 36b (karta)51.23918214.204893 |
SK (kamjeń) | „Kiž sy ćerpjeł za mnje, spomń hdyž wumru na mnje!“ | ? | ? | K Božej Česći. | ||
| Pančicy-Kukow | při puću do Wudworja (karta)51.24286314.206561 |
SK (drjewo) | „Měr a pokoj wobradź nam, z nami dźi puć k njebjesam!“ | 2000 | M. M. | ||||
|
Pěskecy | Kamjenska (karta)51.26676114.238742 |
SK (kamjeń) | „Mój Jězuso smilnosć!“ | 1883 | M. Lebza | K Wěčnej Česći Božej | J. M. 2010 M. M. | |
|
Pěskecy | Kamjenska/Při łukach (Lage)51.2845214.1878 |
S (kamjeń) | 1837 | JD | 1989 | |||
|
Pěskecy | Kamjenska/Pěskowa hora (Lage)51.2836314.18776 |
SK (drjewo) | „Budźće žiwi w Chrystu!“ | 1959 | 1999 | |||
|
Prawoćicy | Łusčanski puć (karta)51.23414514.263381 |
SK (kamjeń) | „Ahdyž w swěće wšitko zhubju, ty budź moja domizna!“ | 1907 | ||||
|
Prawoćicy | Lipowy puć (karta)51.23308914.256907 |
SK (drjewo) | „Mamy přez mnohe horja přeńć do Božeho kralestwa“ | 1971 | ML | |||
|
Prawoćicy | Lipowy puć (karta)51.23374214.262609 |
SK (kamjeń) | „Kralo pokoja, chlěbje žiwjenja, sławimy će!“ | 1872 | PZ | |||
|
Prawoćicy | Lipowy puć (karta)51.23354114.261085 |
SK (kamjeń) | „Das Leiden und Sterben Jesu Christi.“ | 1872 | PZ | |||
|
Prawoćicy | při puću do Chrósćic (karta)51.2331208914.25618768 |
S (kamjeń) | Das Lehmanschegut errichtete diese Statue 1810. | 1810 | I.L. | |||
|
Radwor | Nawjes (karta)51.2446591114.3973282 |
SK (kamjeń) | „Wótče do twojeju rukow poručam swojeho ducha.“ | 1896 | „K wopomnjeću na dźeń poswjećenja now. far. cyrkwje 15. nowembra 1896 Gmejna Radwoŕska.“ [zadnja strona] | |||
|
Radwor | Nawjes (karta)51.2448514.39805 |
SK (kamjeń) | „Njech kraluje, Khrystus!“ | 1855 | „Zum Andenken geſetzt von Iohann Kretſchmer, Hausbesitzer. den 1. Mai 1855.“ [při podstołpje] | |||
|
Radwor | při puću do Čorneho Hodlerja (karta)51.239814.38018 |
SK (kamjeń) | - | ? | „Blick auf den Dulder hin; Erwäg' in deinem Sinn, Was er für Dich gethan; Und bet' Ihn dankbar an.“ [při podstołpje] |
|||
|
Róžant | při puću do Smjerdźaceje (karta)51.29115714.226065 |
S (kamjeń) | 1797 | |||||
.jpg)
|
Róžant | při křižowanišću Sernjanskeje a Kamjenskeje (karta)51.28351214.229332 |
S (kamjeń) | 1682 | |||||
| Róžant | Při Marijinej studničce (karta)51.29272114.225128 |
SK (kamjeń) | „CHRYSTUS NAŠA NADŹIJA“ | ||||||
|
Sernjany | při Delanskej (karta)51.28029214.245042 |
S (kamjeń) | 1791 | Georgi Buck | ||||
|
Sernjany | Kamjenska (karta)51.28170314.234692 |
SK (kamjeń) | „Jězuso, napjeln moju wutrobu z lubosću k tebi!“ | 1989 | J. M. | |||
| Słona Boršć | Słonoboršćanska (karta)51.19064514.384277 |
SK (kamjeń) | – | 1850 | D. Sauer | ||||
|
Słona Boršć | při puću do Bolborc (karta)51.20008614.358747 |
SK (kamjeń) | Chrystus, naš wumóžnik. Christus, unsere Hoffnung. | 1858 | J. Schmole aus Uhna | Jakob Delan 1902 1944 | ||
| Smječkecy | Kamjenska (karta)51.25612614.202737 |
SK (kamjeń) | „Kralo pokoja, smil so nad nami!“ | 1860 | |||||
|
Smječkecy | Kamjenska (karta)51.25714714.201027 |
SK (drjewo) | „Chrysće, kralo kralow, chwaleny budź na wěki!“ | 1924 | 2008 | |||
|
Smječkecy | Kamjenska/Winicowa (karta)51.2582288914.19751972 |
SK (drjewo) | – | |||||
.jpg)
|
Swinjarnja | Kołowa (karta)51.22584914.213573 |
SK (kamjeń) | – | 1866 | F. H. S. J. |
Familie Koekel | ||
|
Swinjarnja | při puću do Noweho Dwora (karta)51.22043614.216861 |
SK (kamjeń) | „Nam je křiž znamjo dobyća!“ | 1900 | J. Knopf | |||
|
Wěteńca | při křižowanišću wuchodnje wjeski (karta)51.2524878714.19192195 |
S | 1789 | 1862 | ||||
|
Wěteńca | při puću do Miłoćic (karta)51.25402814.183618 |
SK (kamjeń) | „Jězuso, budź nam smilny!“ | 1881 | ||||
|
Wotrow | Cyrkwinska (karta)51.21767514.188928 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chryst!“ | |||||
|
Wotrow | Cyrkwinska (karta)51.21702514.190136 |
SK (kamjeń) | „Twoje hórke ćerpjenje daj mi zbóžne skónčenje.“ | |||||
|
Wotrow | Hłowna (karta)51.21599414.184208 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chryst“ | |||||
|
Wotrow | Hrodźišćowa (karta)51.21715814.191306 |
SK (kamjeń) | „Božo, budź miły! Zdźerž strowy a čiły mój serbski lud.“ | 1856 | ||||
| Wotrow | při puću do Kašec (karta)51.21599614.184133 |
SK (kamjeń) | „Chwaleny Jězus Chryst“ | 1875 | Ad majorem Dei gloriam | ||||
| Wudwor | při puću do Pančic-Kukowa (karta)51.24664714.208471 |
SK (kamjeń) | „Božo žohnuj lud a naš kraj!“ | ||||||
|
Zejicy | při puću do Chrósćic (karta)51.22118614.236364 |
S (kamjeń) | 1994 | |||||
|
Zejicy | při puću do Chrósćic (karta)51.22369214.237847 |
SK (kamjeń) | „Jězuso, přez twój swjaty křiž mje k tebi zbliž.“ | 1871 | I. P. |
Literatura
wobdźěłać- Ulrich Eichler: Marter und Bildstock – Betsäulen in Sachsen. Verlag D.J.M., Dresden 2003.
Wotkaz
wobdźěłać
Commons: Swjate křiže w Budyskim wokrjesu – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow