Wěteńca
Wěteńca (němsce Dürrwicknitz) je hornjołužiska wjeska ze 57 wobydlerjemi[2] w srjedźišću Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot lěta 1974 k Njebjelčanskej gmejnje. Jedna so wo po wobydlerstwje najmjeńši gmejnski dźěl Njebjelčic.
| ||
| gmejna: | Njebjelčicy | |
| zagmejnowanje: | 1957 (do Miłoćic) | |
| wobydlerstwo: | 57 (31. decembra 2022)[1] | |
| wysokosć: | 188 metrow n.m.hł. | |
51.25305555555614.188333333333188
| ||
| póstowe čisło: | 01920 | |
| předwólba: | 03578 | |
 Pohlad Wěteńcy | ||
wikidata: Wěteńca (Q1272247)
| ||
Geografija Wobdźěłać
Wěteńca leži něhdźe sydom kilometrow juhowuchodnje Kamjenca w serbskich Horjanach nad dolinu rěčki Jawory. Susodne wsy su Smječkecy w sewjerowuchodźe, Wudwor we wuchodźe, Pančicy w juhu, Miłoćicy w juhozapadźe a Serbske Pazlicy w sewjerozapadźe. Typiske za wjesny napohlad su třistronske dwory z wulkimi wrotami.
Stawizny Wobdźěłać
Prěnje historiske naspomnjenje jako Witeniz sta so hižo w lěće 1225.[3] Přez Wěteńcu wjedźeše tehdy wažna wikowanska dróha Via regia. Ležownostne knjejstwo měješe nanajpozdźišo wot lěta 1600 klóšter Marijina hwězda. W třicećilětnej wójnje šwedske jednotki wjesku nadpadnychu a ju wurubichu.
1759 naspomni so wjeska jako Wiednitz a dósta k lěpšemu rozeznawanju wot sewjerozapadnje Kamjenca ležaceje Wětnicy (němsce tež Wiednitz) předwěšk Dürr-. Tónle dodatk wobchowa so tež při přemjenowanju do Wicknitz.
1886 zniči woheń wulki dźěl Wěteńcy, kotruž pak po tym zaso natwarichu.
Hač do lěta 1957 bě Wěteńca samostatna krajna gmejna, potom zagmejnowa so do Miłoćic a 1974 do Njebjelčic.
Pomniki Wobdźěłać
Wuchodnje wjeski, při křižowanišća pućow do Wudworja a Pančic, steji modlerski stołp z lěta 1789, kiž bu 1862 wobnowjeny.
Hlej tež: Lisćinu kulturnych pomnikow we Wěteńcy
Wobydlerstwo Wobdźěłać
| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[4] | Wěteńca | gmejna |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 54 | 1196 |
| ličba domjacnosćow | 17 | 411 |
| wosoby na domjacnosć | 3,2 | 2,9 |
| swójby | 15 | 366 |
| bydlenske twarjenja | 13 | 336 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 32,4 | 36,6 |
| přerězna staroba w lětach | 47,5 | 41,6 |
| kwocient młodostnycha | 26 | 28 |
| kwocient starychb | 48 | 26 |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 0 % | 3,8 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
W lěće 1884 měješe Wěteńca po Mukowej statistice 74 wobydlerjow, mjez nimi 73 Serbow.[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot 90,3 %.[6] Hač do dźensnišeho maja nimale wšitcy wobydlerjo serbšćinu jako maćeršćinu.
1925 bě 78 wot cyłkownje 79 wobydlerjow katolskeje konfesije. Kaž susodni Miłočenjo přisłušeja Wěteńčanscy katolikojo ze starodawna Chróšćanskej wosadźe.
W poslednich 65 lětach spada ličba wobydlerstwa wot 86 (1950) na 50 (2014).
Wosobiny Wobdźěłać
- Gerat Libš (1935–2012) – basnik; we Wěteńcy so narodźił
Žórła Wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; am-klosterwasser.de
- ↑ staw: 31. decembra 2022; am-klosterwasser.de
- ↑ Wěteńca w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Njebjelčicy (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 97. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 251. [72 wobydlerjow, z nich 49 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 0 z pasiwnymi, 16 serbskich dźěći a młodostnych, 7 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkaz Wobdźěłać
Commons: Wěteńca – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow