Wujezd
Wujezd (němsce Breitendorf)[2] je hornjołužiska wjes na wuchodźe Budyskeho wokrjesa a wot lěta 1994 gmejnski dźěl Bukec. Jedna so wo jenički gmejnski dźěl, kotryž do oficielneho serbskeho sydlenskeho ruma njesłuša. Ma 153 wobydlerjow.[3]
| |||||
| gmejna: | Bukecy | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 | ||||
| wobydlerstwo: | 153 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 3,93 km² | ||||
| wysokosć: | 252 metrow n.m.hł. | ||||
51.13916666666714.626666666667252
| |||||
| póstowe čisło: | 02627 | ||||
| předwólba: | 03585 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Wujezd z Byčinom w pozadku | |||||
wikidata: Wujezd (Q161001)
| |||||
Geografija wobdźěłać
Wjes leži we wuchodnym dźělu Hornjołužiskich honow w dolinje Kotołki mjez Byčinom (347 m) a Popicu (334 m). Nimo wsy wjedźe železniska čara Drježdźany–Zhorjelc ze zastanišćom we Wujezdźe. Na wuchodnej kromje wsy běži hranica mjez Budyskim a Zhorjelskim wokrjesom. Susodne wjeski su Čornjow na sewjeru, Špikały na sewjerowuchodźe, Walowy na wuchodźe, Njeznarowy a Stwěšin na juhu, Lejno na juhozapadźe a Kołwaz na sewjerozapadźe.
Přez Wujezd wjedźe wokrjesna dróha K7230 wot bliskeje zwjazkoweje dróhi B6 do Hrodźišća, wot kotrejež wotbočuje tu wokrjesna dróha K7207/K8607 do Ketlic.
Ležownostne mjena wobdźěłać
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Rakojdy, Sowiny, Bana (drje Bahna), Popica, Byčin, Jězor, Šibjeńca, Lěskowy, Pěstowy, W Šijach, W Haskach, Pěskowe jamy, Lišawa.[4]
Stawizny wobdźěłać
Prěnje historiske naspomnjenje wjeski pod swojim serbskim mjenom jako Wgest pochadźa z lěta 1252. Němske mjeno wužiwaše so prěni raz w lěće 1390.
Ležownostne knjejstwo wukonješe w lěće 1777 Ketličanska fara. Tež cyrkwinsce słušeše přewažnje ewangelske wobydlerstwo do Ketličanskeje wosady.[5] Hač do lěta 1994 bě Wujezd samostatna, k Lubijskemu wokrjesej słušaca gmejna.
Wobydlerstwo wobdźěłać
Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy 261 wot cyłkownje 281 Wujezdźanow serbsce (93 %).[6] Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 20 %.[7]
Wosobiny wobdźěłać
- Jan Hórčanski (* 1722 we Wujezdźe; † 1799 w Zhorjelcu) bě serbski spisowaćel, gymnazialny wučer a rozswětler.
Wobchad wobdźěłać
We Wujezdźe je zastanišćo železniskeje čary Drježdźany–Zhorjelc. Čara wjedźe hižo z lěta 1846 přez Wujezd. Wot lěta 1906 měješe Wujezd swójske dwórnišćo, kotrež so pak 1994 zaso wottorha.
Južnje Wujezda wjedźe zwjazkowa dróha 6 (Budyšin–Zhorjelc).
Žórła wobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Bukecy
- ↑ Walter Wenzel: Oberlausitzer Ortsnamenbuch. LND, Budyšin 2008.
- ↑ 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Bukecy
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 7 (digitalizat).
- ↑ Wujezd w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [280 wobydlerjow, z nich 44 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 3 z pasiwnymi, 9 serbskich dźěći a młodostnych, 224 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Wotkazy wobdźěłać
Commons: Wujezd – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}