Wuježk pod Čornobohom

wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Bukec

Wuježk pod Čornobohom (němsce Wuischke) je sakska wjeska we wuchodźe Budyskeho wokrjesa, kotraž słuša wot 1973 ke gmejnje Bukecy. Wuježk leži w Hornjej Łužicy a serbskim sydlenskim rumje.

Wuježk
Wuischke
Połoženje Wuježka na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Wuježka na karće Hornjeje Łužicy
DEC
gmejna: Bukecy
zagmejnowanje: 1936 (do Mješic)
wobydlerstwo: 128 (31. decembra 2022)[1]
přestrjeń: 5,14 km²
wysokosć: 290–311 metrow n.m.hł.
51.13055555555614.549722222222290–311
póstowe čisło: 02627
předwólba: 035939
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Wuježčan/-ka
adjektiw:
Wuježčanski
skłonowanje:
Wuježka, Wuježkej, Wuježk, Wuježkom, we Wuježku
Powětrowy wobraz (2018)
Powětrowy wobraz (2018)

Powětrowy wobraz (2018)

Geografija

wobdźěłać

Wuježk leži něhdźe 2,5 km juhozapadnje gmejnskeho centruma Bukec w dolinje (290–311 metrow nad NN) pod Čornobohom (556 m) a Rubježnym hrodom (542 m). Susodne wjeski su Bukecy na sewjerowuchodźe, Žornosyki na wuchodźe, Rachlow na zapadźe a Mješicy na sewjerozapadźe. W lěsu njedaloko wsy wužórli so rěčka Wuježčanka, přitok Albrechtowki.

Ležownostne mjena

wobdźěłać

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena we Wuježku: Kuty, Pola wolacych kerkow, Na Chmjeleńcy, Pola Macenskeho puća, W hórkach, W hatkach, W Randaku, Jězory, Ćipcyna hola, Čwisle, Zdźary, Hołbjeńcy.[2]

 
Pomnik zamordowanym pólskim a sowjetskim wojakam we Wuježku

Prěnje historiske naspomnjenje Wuježka jako Ugest parcva (= mały) bě w lěće 1419.[3] Toponomastisce hodźi so wjesne mjeno jako (mały) wujězd z Budyskeho kraja do Zagosta (do Wostrowca) interpretować.[4] Za Wuježk zliči Arnošt Muka w swojej statistice z lěta 1884 237 wobydlerjow, mjez nimi 205 Serbow (86 %) a 32 Němcow.[5] W lěće 1936 so Wuježk do Mješic zagmejnuje a přińdźe ze zagmejnowanjom Mješic 1973 do Bukec.

Najwjetši dźěl wěriweho wobydlerstwa je ewangelsko-lutherski. Wuježk je do Bukečanskeje wosady zafarowany. Kóžde lěćo wotměwa so we wsy Serbski dworowy swjedźeń.

Wuježk bě wot 1970tych lět bydlišćo serbskeho basnika Kita Lorenca (1938–2017). W lěće 1970 kupištaj sej tež spisowaćel Adolf Endler a jeho žona, spisowaćelka-přełožowarka Elke Erb chěžu we Wuježku, hdźež Erb hač do staroby přez lěćo bydleše. Někotre lěta dołho měješe Heinz Czechowski jako třeći awtor chěžu we wjesce pod Čornobohom. Z hosćom we Wuježku běchu tež druzy zastupjerjo opozicionelnych literarnych kruhow NDR kaž Franz Fühmann, Heiner Müller a Sascha Anderson.[6] Rodźeny Wuježčan bě sorabist a załoženski direktor Serbskeho instituta Helmut Faska (1932–2024).

Literatura

wobdźěłać
  • Marko Grojlich: Mjez horami a holu. Wjesne zapiski. LND, Budyšin 1998, str. 12–14
  1. staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Bukecy
  2. Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 29 (digitalizat).
  3. Wuježk w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  4. Jan Meschgang: Die Ortsnamen der Oberlausitz. LND, Budyšin 1973, str. 148.
  5. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 61. → wšě wjeski
  6. Anne-Marie Pailhès: Regionale Identität in der DDR: Heinz Czechowski und Sachsen – auf der Suche nach der verlorenen Heimat in der Autobiographie, w: Ostdeutsche Erinnerungsdiskurse nach 1989: Narrative kultureller Identität, wudate wot Elisy Goudin-Steinmann und Carole Hähnel-Mesnard, Berlin 2013, str. 227–244, tule str. 238sl.
  Commons: Wuježk – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije