Płód (łaćonsce fructus) rostliny je kćenje w stawje symjenjoweje zrałoty. Po druhej definiciji je rostlinski organ, kotryž z kćenja wuchadźa a symjenja hač do zrałoty chowa.

Wšelake płody z dešćikoweho lěsa Panamy

Nimo płódnika tež druhe dźěle kćenja a kwětnistwa so móžeja při wutwarje płoda wobdźělować, kaž na př. kćenjowa wóska, keluch. Płód słuži rozpřestrěwanju.

NatwarWobdźěłać

 
Natwar płoda: Rozrězana brěška
 
Natwar płoda: Rozrězana brěška
 
Banana, truskalcy a rozdźělne citrusowe płody

Płód wobsteji z jednoho abo wjacorych symjenjow, kotrež su wot płodoweje sćěny (perikarp) wobdate. Při perikarpje pak so rozeznawaja tři woršty:

  • Eksokarp – zwonkowna woršta
  • Mezokarp – srjedźna woršta
  • Endokarp – znutřkowna woršta

Při brěšce na prawym wobrazu na př. twori endokarp twjerdu póčku, kotraž symjo wobsahuje. Mezokarp je mjasny, a eksokarp twori somotowu brěškowu kožu.

Perikarp so za čas procesu zrawjenja płoda z płódnika kćenja twori. Za rozrjadowanje płodow je wažne so dopominać, zo wobsteji płódnik z jednoho abo wjacorych ze sobu zrosćenych płodowych łopješkow (karpele).

TypyWobdźěłać

Płody so hodźa do třoch skupinow rozrjadować.

  • jednotliwe płody
  • kompleksne płody
  • płódnistwa (płodowe wjazby)

Jednotliwe płodyWobdźěłać

Z jedneje kćenja wuchadźa jenož jednotliwy płód.

Sypace płodyWobdźěłać

Tutón płód je wjelesymjenjowy a so při zrałoće wotewěra a potom symjenja rozsypuje.

Zawěrace płody (njepukace so płody)Wobdźěłać

Płody wostanu hač do zrałoty symjenjow zawěrane a wotpadnu w tutej formje.

Rozpadowe płodyWobdźěłać

Kompleksne płodyWobdźěłać

Wobsteja z wjacorych płódnikow, při čimž tež kćenjowa wóska je wobdźělena.

Płódnistwa resp. płodowe wjazbyWobdźěłać

Přez wosebite procesy zrosćenja jednotliwe płody su k zwjazkej zjednoćene, tak zo to jako jednotliwy płód wupada.

RozpřestrěwanjeWobdźěłać

Płody so na wšelake wašnje rozpřestrěwaja.

  • Přez zwěrjatow (zoochorija))
    • Jeli płody so žeru a zaso wupušćuja, potom to je endozoochorija.
    • Jeli płody so na powjerchu zwěrjata přilěpjujo wostanu, potom to je epizoochorija.
  • Přez čłowjeka (antropochorija)
  • Přez wětr (anemochorija)
  • Přez wodu (hydrochorija)

Rědko eksistuje aktiwna samrozpřestrěwanje (autochorija) přez katapultowe abo pryskanske wuhotowanje. Druhdy stołpiki z płodami do skalnych škałobow rostu abo so do pódy zanurjuja (geokarpija), kaž na př. zemski worješk (Arachis hypogaea).

NóžkiWobdźěłać

  1. Po staršich žórłach je póčkaty płód, ale po nowšich žórłach, kaž na př. Mayer (hlej při wotrězku Žórła), je worjech.

ŽórłaWobdźěłać

  • Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 15. Auflage, Jena Verlag von Gustav Fischer 1921, strony 516-518 (němsce)
  • Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strony 280-295 (němsce)
  • Meyers Taschenlexikon Biologie, In 3 Bänden, 1. zwjazk, stronje 239 a 240 (němsce)
  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 16 (němsce)
  • Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, stronje 12 a 13 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, stronje 463-464
  • Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, strony 147-149 (němsce)
  • Ulrich Hecker: Bäume und Sträucher, ISBN 978-3-8254-0021-4, stronje 14 a 15 (němsce)

Hlej težWobdźěłać

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije