Mandlowc

Mandlowc (Prunus dulcis)

systematika

Domena

Eukaryoty

Swět

Rostlinstwo

Rosidy
Eurosidy I

rjad:

(Rosales)

swójba:

Róžowe rostliny (Rosaceae)

podswójba:

(Spiraeoideae)

tribus:

Póčkosadowe rostliny (Amygdaleae)

ród:

Prunus

družina:

Mandlowc^[1]

wědomostne mjeno

Prunus dulcis

(Mill.) D. A. Webb

Wikipedija:Projekt za botaniku

p • d • w

Mandlowc^[1] (Prunus dulcis) je kerk a štom ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae). Jeho płód je mandla^[2]^[3].

Wopis

Mandlowc je w lěću zeleny štom abo kerk, kotryž docpěwa wysokosć wot 3 hač do 10 m. Zdónk je krótki a často křiwy.

Króna je kulojta hač šěroko wustupowaca.

Łopjena

Měnjate łopjena su owalne hač dołhojće-lancetojte a docpěwaja dołhosć wot 5 hač do 12 cm. Jich stołpiki docpěwaja dołhosć wokoło 2 cm a njesu na bazy někotre žałzy.

Kćenja

Kćěje wot měrca hač do apryla. Swětłoróžojte abo běłe kćenja so před łopjenami jewja a docpěwaja přeměr wot 3 hač do 5 cm. Wone steja po pjećoch hač po šesćoch w promjenjach.

Płody

Płone, jejkojte, zelene, pjelsćojće kosmate płody wobsahuja słabje brózdźenu póčku ze ćeńkej skorpiznu. Wone docpěwaja dołhosć wot 3 hač do 6 cm. Jich płodowe mjaso je suche a póčka je jara twjerda.

Eksistuja hórke a słódke mandle, při tym hórke mandle wobsahuja hač do 8 % amygdalina. Z amygdalina cyanowodźik nastanje, tak zo wulke mnóstwo je jara jědojte.

Z mandlow so mandlowy wolij a zhromadnu z cokorom a aromatiskimi maćiznami marcipan zhotowujetej. Nimo toho wobsahuja mineralne maćizny.

Stejnišćo

Rosće na njeselenych, přesakliwych pódach.

Rozšěrjenje

Pochadźa z wuchodneho regiona srjedźneho morja.

Wužiwanje

Ze słódkich mandlow kulturneje formy so marcipan zhotuje.

Synonymy

Amygdalus communis L.
Amygdalus dulcis Mill.
Prunus amygdalus (Linnaeus) Batsch.
Prunus communis L.
Prunus dulcis var. amara (DC.) Buchheim

Nóžki

↑ ^1,0 ^1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.
↑ W internetowym słowniku: Mandel

Žórła

Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 682 (němsce)
Bruno P. Kremer: Steinbachs Naturführer Bäume & Sträucher, ISBN 978-3-8001-5934-5, strona 260 (němsce)
Spohn: Welcher Baum ist das? Die neuen Kosmos-Naturführer, ISBN 978-3-440-10794-2, strona 107 (němsce)
Mayer, Schwegler: Welcher Baum ist das?, Bäume, Sträucher, Ziergehölze, ISBN 978-3-440-11273-1, strona 176 (němsce)
Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidleberg, Berlin (2002)
Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidleberg, Berlin (2002)

Eksterne wotkazy

« Mandlowc » w druhich projektach Wikimedije:

Mandlowc w Commons (multimedialne dataje)
Mandlowc we Wikispecies (zběrka wo wšěch žiwochach)

BioLib (čěsce), (jendź.)
USDA plants database (jendź.)
Plants for a Future (jendź.)

[prawopisny-1] 1,0 ^1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.

[2] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 247.

[3] W internetowym słowniku: Mandel

[1]

[2]

[3]