Wšědny blušć

Wšědny blušć

Wšědny blušć (Hedera helix)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Asteridy Euasteridy II
rjad:	(Apiales)
swójba:	Aralijowe rostliny (Araliaceae)
ród:	Blušć (Hedera)
družina:	Wšědny blušć
wědomostne mjeno
Hedera helix
L.

Wšědny blušć (Hedera helix) je rostlina ze swójby aralijowych rostlinow. Dalšej ludowej mjenje stej prašiwc a efoj.

Pčoła na kćenju

Płodźika

Ilustracija

Wopis

Wšědny blušć je lězacy kerk, kotryž docpěwa wysokosć wot 0,5 hač do 20 m.

Łopjena

Łopjena eksistuja we dwěmaj formomaj. Łopjena njekćějacych wurostkow (primarne, sćinowe łopjena) su 3-róžkaće hač do 5-róžkaće lapate. Łopjena kćějacych wurostkow (sekundarne, swětłowe łopjena) su owalne-lancetojte. Wšě łopjena su přecozelene.

Kćenja

Kćěja wot septembra hač do nowembra. Kćenja docpěwaja wulkosć wot 5 mm a su zelene a 5-ličbne, w połkulojtych wokołkach. Kćenjowe łopješka su swobodne.

Předmuske kćenja buchu w nazymje wot muchow a wosow wopróšene.

Płody

Jahody su čorne a kulojte. Jahody hakle w slědowacym nalěću zrawja. Wone su jědojte a škoduja předewšěm kožu. Nimo toho rostlina wobsahuje saponiny, kotrež su skutkowne přećiwo torhacemu kašelej.

Stejnišćo

Wšědny blušć rosće w lisćowych měšanych lěsach a na skałach.

Rozšěrjenje

Wšědny blušć je w srjedźnej, zapadnej a južnej Europje hač do sewjerneje šěriny wot 60° rozšěrjeny.

Žórła

• Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002) (němsce)
• Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 226-227 (němsce)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 428 (němsce)
• Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002) (němsce)
• Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
• Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České reubliky. Academia, Praha (2002)
• Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
• Pful, Křesćan Bohuwěr: Łužiski serbski słownik, Z nakładom Maćicy Serbskeje, Budyšin (1866)
• Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
• Urban, M.: Serbske rostlinske mjena (Michał Rostok, Jan Radyserb Wjela), Budyšin (1908)
• Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy

• ahaco.de (němsce)