Januškowc

(ze strony „Janska jahodka” sposrědkowane)
Januškowc
Hórski januškowc (Ribes alpinum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
rjadownja: Krytosymjenjaki (Magnoliopsida)
Eudikotyledony
Jadrowe eudikotyledony
rjad: (Saxifragales)
swójba: Kosmačkowe rostliny (Grossulariaceae)
ród: Januškowc[1]
wědomostne mjeno
Ribes
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Januškowc[1] (Ribes) je jenički ród ze swójby kosmačkowych rostlinow (Grossulariaceae). Jeho płód je janska jahodka a kosmačka (jenož při družinje kosmačkowc (Ribes urva-crispa)).

K rodej januškowc słuša něhdźe 150 zdźěla w lěće zelenych, zdźěla přecozelenych kerkow. Wone docpěja wysokosć wot hač do 3 m.

Wurostki su dołhe, přezhibnjene, zdźěla ćernojte. Hałuzy často su čerwjenojće přeběžane.

Lapate łopjena su zdźěla zubate, na delnim boku často móškaće kosmate.

Před wotpadom so do čerwjeneho abo oranžoweho zbarbja.

Kćěje w pózdnjej zymje abo na spočatku nalěća. Kćenja su zelenojte, žołte, čerwjene abo róžojte.

Zdźěla seršćate běłe, šarlachčerwjene, wioletne, zelene abo čorne jahody su zwjetša jědźne.

Systematika a rozšěrjenje

wobdźěłać

Swójba Grossulariaceae bu lěće 1805 wot Augustin-Pyrame de Candolle w Flore Française, Troisième Édition, 4(2), S. 405 nastajena. Typusowy ród Grossularia Mill. bu w lěće 1754 wot Philip Miller w The Gardeners Dictionary ... Abridged ..., 4. nakład z typusowej družinu Grossularia hirsuta Mill. wozjewjeny. Někotre hišće při A. Cronquist 1981 do Grossulariaceae zarjadowanych rodow z kapslowymi płodami dźensa su swójske swójby: Itea jako Iteaceae a Escallonia Mutis ex L. f. jako Escalloniaceae.

Mjeno roda Ribes bu w lěće 1753 wot Carl von Linné w Species Plantarum, 1, S. 200–202 prěni raz wozjewjene. Typusowa družina je Ribes rubrum L.. synonymy za Ribes L. su: Botrycarpum A. Rich., Botryocarpium Spach, Calobotrya Spach, Cerophyllum Spach, Chrysobotrya Spach, Coreosma Spach, Grossularia Mill., Liebichia Opiz, Rebis Spach, Ribesium Medik., Rolsonia Rchb.. [2]

 
Ribes aureum.
 
Ribes bracteosum.
 
Ribes cereum var. cereum.
 
Kćenja wot Ribes divaricatum var. divaricatum z wróćo křiwjenymi keluškowymi łopjenami.
 
Ribes fasciculatum var. chinense.
 
Ribes lacustre.
 
Kwětnistwa wot Ribes laxiflorum.
 
Płody wot Ribes leptanthum.
 
Ribes malvaceum var. veridifolium.
 
Kwětnistwa wot Ribes meyeri.
 
Ribes petraeum.

Ród Ribes so do podrodow a sekcijow rjaduje, tu kóždy pad z wuběrkom na družinach [2]:

Swětodaloko ród wobsahuje něhdźe 140 hač 160 družinow. Hłowny rozšěrjenski teritorij je měrnych klimatowe regiony sewjerneje połkule, ale tež w Andach eksistuja někotre družiny. W Chinskej wustupuje 59 družinow, z kotrychž 25 jenož tam. 53 družinow wustupuje w sewjernej Americe. Porno tomu je jenož mało družinow w južnej Americe domjace.

Zahrodniske wuplahowanki:

 
Płódnistwo běłeho januškowca.

Stejnišćo

wobdźěłać

Rozšěrjenje

wobdźěłać

Rostliny su w chłódno-měrnych regionach sewjerneje hemisfery rozšěrjene.

Wužiwanje

wobdźěłać
  1. 1,0 1,1 W internetowym słowniku: Johannisbeere
  2. 2,0 2,1 Swójba kosmačkowych rostlinow při GRIN - Germplasm Resources Information Network. (němsce)
  3. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 212.
  4. W internetowym słowniku: Stachelbeere

Eksterne wotkazy

wobdźěłać

« Januškowc » w druhich projektach Wikimedije:

Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije