Běłoruska

Republika Běłoruska
	zakładne daty:
swójske mjeno	Рэспубліка Беларусь (běł.); Республика Беларусь (rus.)
stolica	Minsk
přestrjeń	207.595 km²
wobydlerstwo	9.589.689 (2015)
hustosć	46,2 wob./km²
forma knježerstwa	prezidialna republika
hłowa stata	prezident; Aljaksandr Lukašenka (Аляксандр Лукашэнка) (wot 1994)
šef knježerstwa	ministerski prezident; Raman Halowčenka (Раман Галоўчэнка) (wot 2020)
měna	běłoruski rubl
hamtska rěč	běłorušćina a rušćina
hymna	My, belarusy (Мы, беларусы)
časowe pasmo	UTC+2
njewotwisnosć	27. awgusta 1990 wot Sowjetskeho zwjazka
Top Level Domain	.by
awtowa značka	BY
	Połoženje Běłoruskeje w Europje
	Karta

53.528.8

Koordinaty: 54° S, 29° W

Běłoruska (běłorusce Беларусь, rusce Белоруссия) je nutřkokrajny stat we wuchodnej Europje, kotryž mjezuje z Pólskej, Litawskej a Letiskej na zapadźe, Ruskej na sewjerje a wuchodźe a Ukrainu na juhu. Jeho stolica a najwjetše město je Minsk, kotryž leži w srjedźišću kraja. Při rozpušćenju Sowjetskeho zwjazka sta so něhdyša sowjetska republika z njewotwisnym statom a wot lěta 1994 je awtoritarnje knježacy Aljaksandr Lukašenka z prezidentom. Zapadni wobkedźbowarjo pomjenuja Běłorusku husto jako „poslednju diktaturu Europy“.

Mjeno Belarus je wot srjedźowěka sem znate a woznamjenja poprawom „zapadna Rus“. W oficielnych běłoruskich a němskich dokumentach wužiwa so tohodla hamtske mjeno Belarus město Weißrussland. W NDRskich časach běše oficielne pomjenowanje Belorußland.

Geografija

Běłoruska je třinaty najwjetši kraj w Europje a najwjetši nutřkokrajny stat, kotryž słuša dospołnje k Europje. Kraj rozpřestrěwa so we Wuchodoeuropskej płoninje; najwyši wjeršk je jenož 345 metrow wysoka Dzjaržynskaja hara zapadnje Minska, kotraž słuša k Běłoruskemu hórskemu hrjebjenjej.

Wokoło 70 % kraja wotwódnjuje do rěkow Prypjat a Dnjepr, kotrejuž posledni běži dale přez Ukrainu do Čorneho morja. Dalše wažne rěki su Berezina, kotraž so do Dnjepra wuliwa, Njemen (Memel) na zapadźe, Dwina na sewjeru a Bug, kotryž stwori zapadnu hranicu z Pólskej a Europskej uniju. Podłu Prypjata namakaja so na juhu Běłoruskeje hoberske bahnišća, kotrež su jenož zrědka wobsydlene. Třećina přestrjenje je z lěsom porosćena.

Běłoruska je najhórje wot Černobylskeje katastrofy potrjechena. Něhdźe štwórćina jeje přestrjenje je radioaktiwnje kontaminowana.

W Běłoruskej je cyłkownje 14 městow z wjace hač 100.000 wobydlerjemi. Najwjetše z nich su nimo Minska Homel (517.000 wobydlerjow), Mahiljow (375.000), Wicebsk (366.000), Hrodna (361.000) a Brest (338.000).