Wuskidź

gmejna w Zhorjelskim wokrjesu


Wuskidź (němsce Weißkeißel) je wjes a gmejna w sewjeru sakskeho wokrjesa Zhorjelc. Leži 126 m nad mórskej hładźinu a ma wokoło 1.300 wobydlerjow.

Wuskidź
Wuskidź na karće Sakskeje
Wuskidź na karće Sakskeje
DEC
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Zhorjelski
wysokosć 126 metrow n.m.hł.
přestrjeń 50,68 km²
wobydlerstwo 1.220 (31. dec 2023)[1]
hustosć zasydlenja 24 wob. na km²
póstowe čisło 02957
předwólba (+49) 03576
awtowa značka GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI
Politika a zarjadnistwo
adresa Torhošćo
02943 Běła Woda
webstrona www.weisskeissel.de/
Połoženje Wuskidźa w Sakskej
KartaBjerwałdski jězorBartonski jězorKwětanečanski jězorKwětanečanski jězorPólskaČěskaWokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne horyMužakowBejerecyBjenadźicyOchranowBertsdorf-HörnitzHamorHamorSuche HendrichecyHabrachćicy-Nowe JěžercyKotmar (gmejna)JabłońcZhorjelcZhorjelcDźěwinDźěwinWulki ŠunowSwóńcaWosečkHainewaldeOchranowWysoka DubrawaHórkaJonsdorfKodrecyKralowski hajKrušwicaChrjebja-Nowa WjesLěwałdLutarjecyLubijMarkoćicyMarkoćicyMittelherwigsdorfMikowMikowNysowa łučinaNowosólc-Horni HródkKotmar (gmejna)NiskaKotmar (gmejna)WódrjeńcaOlbersdorfWopakaWostrowcOjwinKwětanecy při jězoruRychbachRěčicyRosenbachRózborkSlepoSchönau-BerzdorfŠumbachŠepcowy DołWodowe HendrichecyRychbachTrjebinTrjebinVierkirchenWaldhufenWuskidźBěła WodaŽitawaŽitawaWokrjes BudyšinBraniborska
Karta
51.48333333333314.716666666667

Gmejna słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.

Geografija

wobdźěłać

Wuskidź leži na sewjeru Zhorjelskeho wokrjesa njedaloko hranicy mjez Němskej a Pólskej, něhdźe šěsć kilometrow wuchodnje Běłeje Wody a pjeć kilometrow južnje Mužakowa. Južna połojca gmejnskeho teritorija słuša k wojerskemu zwučowanišću Hornja Łužica a je tuž zawrjene pasmo.

Susodne gmejny su Krušwica na sewjeru a wuchodźe, Rěčicy a Hamor na juhu kaž tež Běła Woda na zapadźe.

Gmejnskej dźělej

wobdźěłać
wob. přer.
staroba
♀/♂a kwocient
młodych
b
kwocient
starych
c
wosoby/
domjacnosć
Hola 108 50,0 108 9 28 2,3
Wuskidź 1227 47,6 108 17 28 2,3
gmejna 1335 47,8 108 17 28 2,3
podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[2]
a: ličba mužow na 100 žonow
b: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65
c: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65


Runje přez Wuskidź wjedźe zwjazkowa dróha 115.

Při wuchodnej kromje gmejny leži při železniskej čarje Berlin-Zhorjelc dwórnišćo Wuskidź, kotrež so hižo za wosobowy wobchad njewužiwa; najbliše wosobowe dwórnišćo namaka so w Běłej Wodźe.

Prěnje historiske naspomnjenje jako Weißkeusel pochadźa z lěta 1452. Ležownostne knjejstwo měješe přez lětstotki Mužakowske stawowe knjejstwo.[3] Tež cyrkwinsce słušeše Wuskidź hač do 20. lětstotka do Mužakowa. Dźensa su ewangelscy Wuskidźenjo zafarowani do Krušwicy.

Po statistice Arnošta Muki měješe wjes w lěće 1884 cyłkownje 755 wobydlerjow, z nich 739 Serbow (98 %) a 16 Němcow.[4] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 17,7 %.[5] Tule rěčeše so Mužakowska narěč, přechodny dialekt mjez hornjo- a delnjoserbšćinu.

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).

  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Wuskidź (němsce)
  3. Wuskidź w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  4. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 122. → wšě wjeski
  5. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [1598 wobydlerjow, z nich 219 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 39 z pasiwnymi, 25 serbskich dźěći a młodostnych, 1315 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  Commons: Wuskidź – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije