Běła Woda

město w Zhorjelskim wokrjesu


Běła Woda (němsce Weißwasser, hamtsce Weißwasser/O.L.) je wulke wokrjesne město w sewjerowuchodnym dźělu Hornjeje Łužicy, kotrež słuša k sakskemu wokrjesej Zhorjelc. Třeće najwjetše město Zhorjelskeho wokrjesa (po Zhorjelcu a Žitawje) je dźěl serbskeho sydlenskeho ruma.

Běła Woda
němsce Weißwasser
Běła Woda na karće Sakskeje
Běła Woda na karće Sakskeje
DEC
Wopon
Wopon Běłeje Wody
Wopon Běłeje Wody
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Zhorjelski
wysokosć 140 metrow n.m.hł.
přestrjeń 63,42 km²
wobydlerstwo 14.992 (31. dec 2023)[1]
hustosć zasydlenja 236 wob. na km²
póstowe čisło 02943
předwólba (+49) 03576
awtowa značka GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI
Politika a zarjadnistwo
wyša měšćanostka Katja Dietrich (SPD)
webstrona weisswasser.de
Połoženje Běłeje Wody w Sakskej
KartaBjerwałdski jězorBartonski jězorKwětanečanski jězorKwětanečanski jězorPólskaČěskaWokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne horyMužakowBejerecyBjenadźicyOchranowBertsdorf-HörnitzHamorHamorSuche HendrichecyHabrachćicy-Nowe JěžercyKotmar (gmejna)JabłońcZhorjelcZhorjelcDźěwinDźěwinWulki ŠunowSwóńcaWosečkHainewaldeOchranowWysoka DubrawaHórkaJonsdorfKodrecyKralowski hajKrušwicaChrjebja-Nowa WjesLěwałdLutarjecyLubijMarkoćicyMarkoćicyMittelherwigsdorfMikowMikowNysowa łučinaNowosólc-Horni HródkKotmar (gmejna)NiskaKotmar (gmejna)WódrjeńcaOlbersdorfWopakaWostrowcOjwinKwětanecy při jězoruRychbachRěčicyRosenbachRózborkSlepoSchönau-BerzdorfŠumbachŠepcowy DołWodowe HendrichecyRychbachTrjebinTrjebinVierkirchenWaldhufenWuskidźBěła WodaŽitawaŽitawaWokrjes BudyšinBraniborska
Karta
51.514.6333

Geografija

wobdźěłać
 
W nutřkownym měsće

Městačko leži mjez Mužakowskim zahorkom na sewjeru, Mužakowskej holu na sewjerowuchodźe a Wochožanskej jamu na juhozapadźe w lěsatej wokolinje a njedaloko pólskeje hranicy. Najblišej měsće stej Grodk (20 km) a Mužakow (8 km). Wulki dźěl měšćanskeho teritorija wobsteji z brunicoweje jamy resp. z rekultiwěrowanych płoninow.

Běła Woda mjezuje z Dźěwinom a Jabłońcom na sewjeru, z Krušwicu a Wuskidźu na wuchodźe, z Hamorom na juhu, Sprjewinym Dołom na zapadźe a z Trjebinskej gmejnu na sewjerozapadźe.

 
Napohlad Hamorskeje milinarnje wot rozhladneje wěže při Ćežkej horje

Prěnje historiske naspomnjenje pod dźensnišim mjenom je z lěta 1552.[2] Měšćanske prawa ma pak hakle wot 1935. Ležownostne knjejstwo měješe přez lětstotki Mužakowske stawowe knjejstwo.

Po industrializowanju w 20. lětstotku přez natwar škleńcowych a brunicowych zawodow kaž tež Wochožanskeje jamy a bliskeje Hamorskeje milinarnje nasta z něhdyšeje holanskeje wsy město z nimale 39.000 wobydlerjemi (1989). Po přewróće bu wjetšina zawodow zawrjena a wobydlerstwo Běłeje Wody woteběraše, tak zo ma město dźensa zaso telko wobydlerjow kaž w 1960tych lětach.

Wobydlerstwo

wobdźěłać

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 1200 wobydlerjow, mjez nimi 731 Serbow (61 %).[3] W běhu industrializacije přićahny wulka ličba dźěłaćerjow z němskich kónčin, zdobom dźěłachu tež mužojo ze serbskich swójbow přiběrajcy w němskorěčnej wokolinje fabrikow, tak zo so němčina do swójbow dósta. Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 5 %.

Runje přez Běłu Wodu wjedźe zwjazkowa dróha 156 z Mužakowa do Budyšina. Nimo toho ma město dwórnišćo při železniskej čarje Berlin–Zhorjelc.

Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).

Měšćanosća

wobdźěłać
zašłe wólby wyšeho měšćanosty
wólby měšćanosta namjet wuslědk (%)
2024 Katja Dietrich Dietrich 42,8
2017 Torsten Pötzsch Klartext 51,2
2010 54,3
2003 Hartwig Rauh Rauh 60,7
2001 Helma Orosz CDU 42,6

Partnerske města

wobdźěłać
  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Běła Woda w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 122. → wšě wjeski
  Commons: Běła Woda – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije