Jabłońc

gmejna w Zhorjelskim wokrjesu

Jabłońc (němsce Gablenz) je hornjołužiska gmejna na sewjeru sakskeho wokrjesa Zhorjelc, při braniborskej hranicu. Leži 138 m nad mórskej hładźinu a ma wokoło 1800 wobydlerjow.

Jabłońc
Jabłońc na karće Sakskeje
Jabłońc na karće Sakskeje
DEC
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj SakskaSakska Sakska
wokrjes Zhorjelski
wysokosć 138 metrow n.m.hł.
přestrjeń 14,74 km²
wobydlerstwo 1.573 (31. dec 2023)[1]
hustosć zasydlenja 107 wob. na km²
póstowe čisło 02953
předwólba (+49) 03576
awtowa značka GR, LÖB, NOL, NY, WSW, ZI
Politika a zarjadnistwo
adresa Berlinska dróha 47
02953 Mužakow
Połoženje Jabłońca w Sakskej
KartaBjerwałdski jězorBartonski jězorKwětanečanski jězorKwětanečanski jězorPólskaČěskaWokrjes Sakska Šwica-Wuchodne Rudne horyMužakowBejerecyBjenadźicyOchranowBertsdorf-HörnitzHamorHamorSuche HendrichecyHabrachćicy-Nowe JěžercyKotmar (gmejna)JabłońcZhorjelcZhorjelcDźěwinDźěwinWulki ŠunowSwóńcaWosečkHainewaldeOchranowWysoka DubrawaHórkaJonsdorfKodrecyKralowski hajKrušwicaChrjebja-Nowa WjesLěwałdLutarjecyLubijMarkoćicyMarkoćicyMittelherwigsdorfMikowMikowNysowa łučinaNowosólc-Horni HródkKotmar (gmejna)NiskaKotmar (gmejna)WódrjeńcaOlbersdorfWopakaWostrowcOjwinKwětanecy při jězoruRychbachRěčicyRosenbachRózborkSlepoSchönau-BerzdorfŠumbachŠepcowy DołWodowe HendrichecyRychbachTrjebinTrjebinVierkirchenWaldhufenWuskidźBěła WodaŽitawaŽitawaWokrjes BudyšinBraniborska
Karta
51.53333333333314.65


Ewangelska cyrkej swj. Trojicy
Rakocec móst w Kromolanskim parku

Gmejna słuša oficielnje do serbskeho sydlenskeho ruma.

Geografija

wobdźěłać

Jabłońc nadeńdźe so w lěsojtej krajinje Mužakowskeje hole. Susodne gmejny su Jemjelica-Źěwink (wokrjes Sprjewja-Nysa) na sewjeru, Mužakow a Krušwica na wuchodźe, Běła Woda na juhu a Dźěwin na zapadźe.

Přez wjes ćeče rěčka Radošnica (Räderschnitza), kotraž so pola Mužakowa do Nysy wuliwa.

Wjes naspomni so prěni raz w lěće 1268 jako Gabelenze a słušeše přez lětstotki jako wudwór k Mužakowskemu stawowemu knjejstwu. Hižo wokoło lěta 1500 steješe tu farska cyrkej.[2]

Wobydlerstwo a rěč

wobdźěłać

Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy 755 wot cyłkownje 793 Jabłońčanow serbsce (95 %).[3] Njehladajo na to chodźachu w cyłej wosadźe 740 wosadnych k němskej a jenož 371 k serbskej spowědźi. Hač do smjerće fararja Alwina Konika w lěće 1876 so w Jabłońcu tež serbsce prědowaše. Po tym měješe wosada němskeho fararja, kotryž pak Jabłońc dla falowacych rěčnych kmanosćow zaso wopušći. Wšitke pačerske dźěći lěta 1884 běchu hižo němske.[4]

Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 24,3 %.[5]

Gmejnskej dźělej

wobdźěłać

Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 57 (Zhorjelc 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 157 (Zhorjelc).


  1. Aktualne ličby wobydlerstwa po gmejnach 2023; Statistiski krajny zarjad Sakskeje
  2. Jabłońc w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
  4. Arnošt Muka: Statistika Łužiskich Serbow. Wobličenje a wopisanje hornjo- a delnjo-łužiskeho Serbowstwa w lětach 1880–1885. Budyšin 1884–86, str. 177
  5. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [1579 wobydlerjow, z nich 227 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 105 z pasiwnymi, 52 serbskich dźěći a młodostnych, 1195 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  Commons: Jabłońc – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije