Smochćicy

wjes w Budyskim wokrjesu, měšćanski dźěl Budyšina

Smochćicy (němsce Schmochtitz) su hornjołužiska wjeska z 49 wobydlerjemi[2], kotraž słuša wot lěta 1999 k městu Budyšinej.

Smochćicy
Schmochtitz
Połoženje Smochćic na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Smochćic na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Smochćic
Połoženje Smochćic
město: Budyšin
zagmejnowanje: 1948 (do Słoneje Boršće)
wobydlerstwo: 49 (31. decembra 2022)[1]
wysokosć: 187 metrow n.m.hł.
51.21361111111114.361388888889187
póstowe čisło: 02625
předwólba: 035935
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Smochčan/-ka
adjektiw:
Smochčanski
skłonowanje:
Smochćic, Smochćicam, Smochćicy, Smochćicami, w Smochćicach
Smochćicy
Smochćicy
Dom biskopa Bena w Smochćicach
Dom biskopa Bena w Smochćicach

Dom biskopa Bena w Smochćicach

Geografija wobdźěłać

 
Powětrowy wobraz z juhozapada

Smochćicy leža w Hornjołužiskich honach něhdźe šěsć kilometrow sewjerozapadnje Budyskeho stareho města a dwaj kilometraj sewjernje Słoneje Boršće.

Susodne wjeski su Přezdrěń a Miłkecy (gmejna Radwor) na sewjeru, Wulki Wjelkow na wuchodźe, Horni a Delni Wunjow na juhozapadźe a Łahow (gmejna Njeswačidło) na sewjerozapadźe.

Ležownostne mjena wobdźěłać

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Duborka, Čěžki, Na skałkach, Zajědź, Hajki, Na Lešawkach, Słónčny templ.[3]

Stawizny wobdźěłać

 
Milenijowy pomnik blisko Smochćic

Wjes naspomni so k prěnjemu razej hakle w lěće 1391 jako Smochticz. Patronymiske wjesne mjeno na -icy a połoženje na wunošnych pódach pokazatej pak na to, zo bě městno hižo lětstotki prjedy wobsydlene. Wot stareje wjesneje struktury wjele wobchowaneho njeje, dokelž zniči woheń w lěće 1783 wjetšinu burskich statokow. Po wohnju da tehdyši wobsedźer Smochčanskeho ryćerkubła, sakski maršal Peter August z Schöneberga po swojich planach znowa natwarić.

Hač do lěta 1948 běchu Smochćicy samostatna gmejna z wjesnymaj dźělomaj Delnim a Hornim Wunjowom (wot 1936), doniž so do gmejny Słona Boršć-Bolborcy njezagmejnowachu, z kotrejž přińdźechu w lěće 1994 do Małeho Wjelkowa a skónčnje 1999 do Budyšina.

Wobydlerstwo wobdźěłać

Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[4] Smochćicy město
ličba wobydlerjow 52 40.273
ličba domjacnosćow 21 20.508
wosoby na domjacnosć 2,5 1,9
swójby 16 11.813
bydlenske twarjenja 22 5.918
bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) 39,4 38,7
přerězna staroba w lětach 48,4 46,5
kwocient młodostnycha 15 22
kwocient starychb 42 42
podźěl prózdne stejacych bydlenjow 17,4 % 7,9 %
a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65
b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65

We 1880tych lětach mějachu Smochćicy po Arnošta Mukowej statistice 135 wobydlerjow, mjez nimi 119 Serbow (88 %) a 16 Němcow.[5]

W lěće 1925 bě wot cyłkownje 126 wobydlerjow 125 ewangelskich. Ewangelscy wěriwi słušeja znajmjeńša ze 16. lětstotka k Hodźijskej wosadźe. Katolska kapałka w domje biskopa Bena słuša z lěta 2002 jako filialna cyrkej k Baćońskej wosadźe.

W lěće 2010 bě wot 78 wobydlerjow 54 ewangelskich (69,2 %) a dźewjeć katolskich (11,5 %).[6]

Zajimawostki wobdźěłać

  • Dom biskopa Bena z parkom
  • Milenijowy pomnik swjateju Cyrila a Metoda

Hlej tež: Kulturne pomniki w Smochćicach


Žórła wobdźěłać

  • Schmochtitz/Smochćicy mit Oberuhna/Horni Wunjow und Niederuhna/Delni Wunjow. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 251–254.
  • Joachim Huth: Schmochtitz im Spätfeudalismus. W: Lětopis B 17/1 [1970], LND, Budyšin 1970, str. 88–102
  • Cornelius Gurlitt: Schmochtitz. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 32. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Bautzen (II. Teil). C. C. Meinhold, Dresden 1908, str. 95.
  1. staw: 31. decembra 2022; Statistiska rozprawa města Budyšina za IV. kwartal 2022, měrc 2023
  2. staw: 31. decembra 2022; statistiska rozprawa města Budyšina
  3. Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 12 (digitalizat).
  4. Statistiski krajny zarjad Sakskeje: město Budyšin (němsce)
  5. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 59. → wšě wjeski
  6. Měšćanske zarjadnistwo Budyšin: Statistiska rozprawa po měšćanskich dźělach. Februar 2011. (pdf; 2,0 MB)

Wotkazaj wobdźěłać

  Commons: Smochćicy – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
  • Smochćicy w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije