Chelno
Chelno (němsce Cölln) je wjes w sakskim Budyskim wokrjesu. Wot lěta 1998[2] słuša k Radworjej. Ma 326[3] wobydlerjow.
| |||||
gmejna: | Radwor | ||||
zagmejnowanje: | 1973 (do Małeho Wjelkowa) | ||||
wobydlerstwo: | 326 (31. decembra 2016)[1] | ||||
přestrjeń: | 2,94 km² | ||||
wysokosć: | 195 metrow n.m.hł. | ||||
51.22388888888914.386944444444195
| |||||
póstowe čisło: | 02627 | ||||
předwólba: | 035935 | ||||
wotwodźene słowa: |
| ||||
Swjaty křiž na Chelnjanskej nawsy | |||||
GeografijaWobdźěłać
Wjes leži w Hornjołužiskich honach něhdźe šěsć kilometrow sewjernje Budyšina we wysokosći 195 metrow nad mórskej hładźinu.
WobchadWobdźěłać
Přez Chelno wjedźe zwjazkowa dróha 96 z Budyšina do Wojerec. Wot lěta 1890 měješe wjes zastanišćo při železniskej čarje Budyšin–Rakecy, kotraž wjedźeše wot 1908 hač do Wojerec. W lěće 1999 bu wosobowy wobchad zastajeny a 2001 so čara zawrě.
StawiznyWobdźěłać
Prěnje zawěsćene naspomnjenje nawsowca jako Cöln pochadźa z lěta 1519.[4] Starše naspomnjenja, kaž z lěta 1419, so poćahuja na Cölln při Sprjewi.
Ležownostne knjejstwo wukonješe w lěće 1777 zdźěla Budyske tachantstwo a zdźěla krajne hejtmanstwo.[2] Cyrkwinsce słušachu katolikojo ze starodawna do Budyskeje wosady, buchu pak w lěće 1915 z praktiskich přičin do Radworskeje wosady přefarowani. Ewangelscy Chelnjenjo słušeja do Michałskeje cyrkwje. Nimo toho bydli w Chelnje wěsty podźěl čłonow Bratrowskeje wosady.
Wobydlerstwo a rěčWobdźěłać
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 272 wobydlerjow, mjez nimi 264 Serbow (97 %).[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot hišće 68,2 %.[6]
Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 348 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 46,7 lět (Sakska: 46,4).[7]
KubłanjeWobdźěłać
Ewangelske dźěći z Chelna chodźachu hač do lěta 1938 do Wulkowjelkowskeje šule, wot toho lěta pak kaž katolske do blišeje Radworskeje.
WosobinyWobdźěłać
- Jurij Wanak (1764–1837) – wučer a přełožowar
- Handrij Křižank (1829–1907) – originalna ludowa postawa, tak mjenowany „Eierjockel“
- Michał Wjerab (1872–1932) – wučer, muzejownik a kulturny stawiznar
- Korla Janak (1891–1968) – serbski rewolucionar a awtor
- Jurij Měrćink (1914–1988) – serbski awtor, kubłar a direktor Serbskeje ludoweje uniwersity
- Marja Rječkec (1924–1981) – wučerka a ludowa spisowaćelka
LiteraturaWobdźěłać
- Cölln/Chelno. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 241–243.
ŽórłaWobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
- ↑ 2,0 2,1 Chelno w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
- ↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. I, Berlin 1975, str. 134
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 51. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [396 wobydlerjow, z nich 196 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 4 z pasiwnymi, 70 serbskich dźěći a młodostnych, 126 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
- ↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Radwor (pdf)
WotkazWobdźěłać
Boranecy | Bronjo | Čorny Hodler | Droby | Hat | Chasow | Chelno | Kamjenej | Łomsk | Łupjanska Dubrawka | Łupoj | Lipič | Lutobč | Měrkow | Miłkecy ze Stróžišćom | Minakał | Nowe Boranecy | Nowe Bronjo | Radworski Haj | Wjesel | Wulki Přezdrěń z Přezdrěnkom