Chelno

**Chelno**
Cölln
gmejna:	Radwor
zagmejnowanje:	1973 (do Małeho Wjelkowa)
wobydlerstwo:	326 (31. decembra 2016)
přestrjeń:	2,94 km²
wysokosć:	195 metrow n.m.hł.
	51.22388888888914.386944444444195 Koordinaty: 51° 13′ 26″ S, 14° 23′ 13″ W
póstowe čisło:	02627
předwólba:	035935
	wobydler/ka:; Chelnjan/-ka
	adjektiw:; Chelnjanski
	skłonowanje:; Chelna, Chelnu, Chelno, Chelnom, w Chelnje
	Swjaty křiž na Chelnjanskej nawsy
	wikidata: Chelno (Q160559)

Chelno (němsce Cölln) je wjes w sakskim Budyskim wokrjesu. Wot lěta 1998^[2] słuša k Radworjej. Ma 326^[3] wobydlerjow.

GeografijaWobdźěłać

Wojerski pomnik na Chelnjanskej nawsy

Wjes leži něhdźe šěsć kilometrow sewjernje Budyšina we wysokosći 195 metrow nad mórskej hładźinu.

Přez Chelno wjedźe zwjazkowa dróha 96 z Budyšina do Wojerec. Wot lěta 1890 měješe wjes zastanišćo při železniskej čarje Budyšin–Rakecy, kotraž wjedźeše wot 1908 hač do Wojerec. W lěće 1999 bu wosobowy wobchad zastajeny a 2001 so čara zawrě.

StawiznyWobdźěłać

Prěnje zawěsćene naspomnjenje nawsowca jako Cöln pochadźa z lěta 1519.^[4] Starše naspomnjenja, kaž z lěta 1419, so poćahuja na Cölln při Sprjewi.

Ležownostne knjejstwo wukonješe w lěće 1777 zdźěla Budyske tachantstwo a zdźěla krajne hejtmanstwo.^[2] Cyrkwinsce słušachu katolikojo ze starodawna do Budyskeje wosady, buchu pak w lěće 1915 z praktiskich přičin do Radworskeje wosady přefarowani. Ewangelscy Chelnjenjo słušeja do Michałskeje cyrkwje. Nimo toho bydli w Chelnje wěsty podźěl čłonow Bratrowskeje wosady.

Wobydlerstwo a rěčWobdźěłać

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 272 wobydlerjow, mjez nimi 264 Serbow (97 %).^[5] Arnošt Černik zwěsći 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot hišće 68,2 %.^[6]

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 348 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 46,7 lět (Sakska: 46,4).^[7]

WosobinyWobdźěłać

Jurij Wanak (1764–1837) – wučer a přełožowar
Handrij Křižank (1829–1907) – originalna ludowa postawa, tak mjenowany „Eierjockel“
Michał Wjerab (1872–1932) – wučer, muzejownik a kulturny stawiznar
Korla Janak (1891–1968) – serbski rewolucionar a awtor
Jurij Měrćink (1914–1988) – serbski awtor, kubłar a direktor Serbskeje ludoweje uniwersity
Marja Rječkec (1924–1981) – wučerka a ludowa spisowaćelka

LiteraturaWobdźěłać

Cölln/Chelno. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 241–243.

ŽórłaWobdźěłać

↑ staw: 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
↑ ^2,0 ^2,1 Chelno w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
↑ 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. I, Berlin 1975, str. 134
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 51. → wšě wjeski
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [396 wobydlerjow, z nich 196 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 4 z pasiwnymi, 70 serbskich dźěći a młodostnych, 126 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Radwor (pdf)

WotkazWobdźěłać

Commons: Chelno – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Radworske wjesne dźěle

[1] staw: 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor

[digit-2] 2,0 ^2,1 Chelno w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

[3] 31. decembra 2016; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor

[4] Ernst Eichler, Hans Walther: Ortsnamenbuch der Oberlausitz. I, Berlin 1975, str. 134

[5] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 51. → wšě wjeski

[6] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [396 wobydlerjow, z nich 196 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 4 z pasiwnymi, 70 serbskich dźěći a młodostnych, 126 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[7] Wuslědki ludličenja 2011 za Radwor (pdf)

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]