Chasow

wjes w Budyskim wokrjesu, gmejnski dźěl Radworja

Chasow (po starym prawopisu Khasow; němsce Quoos) je wjes ze 156 wobydlerjemi[2] w srjedźišću hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Słuša wot lěta 1999 ke gmejnje Radwor a leži mjez 154 a 180 m nad mórskej hładźinu na južnej kromje krajiny hornjołužiskeje hole a hatow. Hač do lěta 1936 bě Chasow samostatna gmejna, po tym najprjedy Łuhowski wjesny dźěl a mjez lětomaj 1994 a 1999 dźěl Njeswačanskeje gmejny.

Chasow
Quoos
Połoženje Chasowa na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Chasowa na karće Hornjeje Łužicy
DEC
gmejna: Radwor
zagmejnowanje: 1936 (do Łuha)
wobydlerstwo: 156 (31. decembra 2022)[1]
přestrjeń: 2,67 km²
wysokosć: 154–180 metrow n.m.hł.
51.25055555555614.367222222222154–180
póstowe čisło: 02627
předwólba: 035935
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Chasowčan/-ka
adjektiw:
Chasowski
skłonowanje:
Chasowa, Chasowej, Chasow, Chasowom, w Chasowje
Něhdyše Chasowske ryćerkubło
Něhdyše Chasowske ryćerkubło

Něhdyše Chasowske ryćerkubło

Susodne wjeski su Bronjo a Radwor na wuchodźe, Čorny Hodler na juhu a Łuh na zapadźe.

 
Powětrowy wobraz Chasowa (2017)

Sydlerskostawiznisce je Chasow přidróžny nawsowc. Prěnje historiske naspomnjenje jako knježe sydło Chozow abo Kazow je z lěta 1242[3]. Blisko Chasowa so wot lěta 1979 stary Zarěčanski wětrnik namaka.

Wot lěta 1890 měješe Chasow zastanišćo při železniskej čarje Budyšin–Rakecy, kotraž wjedźeše wot 1908 hač do Wojerec. W lěće 1999 bu wosobowy wobchad zastajeny a 2001 so čara zawrě.

Wobydlerstwo a rěč

wobdźěłać

W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 174 wobydlerjow, z nich 168 Serbow (97 %).[4] Křesćanscy Chasowčenjo su přewažnje protestanća (1925: 67 %), kiž přisłušeja Njeswačanskej wosadźe. Katolska mjeńšina słuša do Radworskeje wosady.

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 168 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 41,4 lět (Sakska: 46,4).[5]

  • Mikławš Krječmar (1891–1967), docent serbskeje filologije w Praze, literarny stawiznar, rěčespytnik a přełožowar
  • Marja Kubašec (1890–1976), prěnja serbska wučerka, spisowaćelka, rodźena w Chasowje
  • Klaws Thielmann (1933–2024) – serbski lěkar a strowotniski minister NDR, wotrostł w Chasowje
  • Trudla Malinkowa (* 1955), serbska wědomostnica a redaktorka časopisa Pomhaj Bóh, rodźena w Chasowje

Literatura

wobdźěłać
  • Quoos/Chasow. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 220sl.
  • M. Kral: Stawizniske powěsće z našich serbskich wsow [=Serbska ludowa knihownja, čo. 44]. Budyšin, 1937, str. 90–105.
  • Arnošt Grofa: Chasow – wjes bohatych stawiznow. W Rozhledźe 10/1994, str. 363–367
  1. staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
  2. staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Radwor
  3. Chasow w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  4. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 58. → wšě wjeski
  5. Wuslědki ludličenja 2011 za Radwor (pdf)
  Commons: Chasow – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije