Zarěč

**Zarěč**
Saritsch
	Połoženje Zarěča na karće Hornjeje Łužicy
	Połoženje Zarěča na karće Hornjeje Łužicy
gmejna:	Njeswačidło
zagmejnowanje:	1993
wobydlerstwo:	120 (31. decembra 2022)
wysokosć:	158 metrow n.m.hł.
	51.23527777777814.333055555556158 Koordinaty: 51° 14′ 7″ S, 14° 19′ 59″ W
póstowe čisło:	02699
předwólba:	035933
	wobydler/ka:; Zarěčan/-ka
	adjektiw:; Zarěčanski
	skłonowanje:; Zarěča, Zarěčej, Zarěč, Zarěčom, w Zarěču
	Stary Zarěčanski wětrnik (dźensa blisko Chasowa) Stary Zarěčanski wětrnik (dźensa blisko Chasowa)
	wikidata: Zarěč (Q162636)

Zarěč (zestarjene Zaryč;^[2] němsce Saritsch) je wjes ze 120 wobydlerjemi^[3] w hornjołužiskim wokrjesu Budyšin. Słuša ke gmejnje Njeswačidło a leži 158 m nad mórskej hładźinu při Čornicy.

Geografija

Susodne wjeski su Króńca na sewjeru, Łuh na sewjerowuchodźe, Łahow na juhu a Banecy na juhozapadźe.

Ležownostne mjena

Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: W Koblowach, Na kerchowčku, Pola lěsa, Dźowči kut, Marjowki, Rudźiny, Rubiško, Paseńk, Hłubina, Łajec hat, Hłohončki, Maruški, Na Hakowskim.^[4]

Stawizny

Prěnje historiske naspomnjenje jako Scharezk pochadźa z lěta 1412.^[5] Hač do lěta 1993 běše samostatna gmejna z wjesnymi dźělemi Banecy, Króńca, Łahow, Wbohow a Wutołčicy (wot 1936).

Wobydlerstwo a rěč

W lěće 1884 měješe Zarěč po Mukowej statistice 122 wobydlerjow, z nich 111 Serbow (91 %).^[6] Arnošt Černik zwěsći w Zarěčanskej gmejnje 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 32,7 %.^[7]

Po ludličenju w lěće 2011 bydlachu we wsy 130 wobydlerjow w přerěznej starobje wot 46,1 lět (Sakska: 46,4).^[8]

Ewangelscy Zarěčenjo přisłušeja Njeswačanskej wosadźe.

Literatura

Saritsch/Zarěč. W: Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft (= Werte der deutschen Heimat. Zwjazk 67). 1. nakład. Böhlau, Köln/Weimar/Wien 2005, ISBN 978-3-412-08903-0, str. 237sl.

Měrćin Kral-Zarěčanski: Přeměnjenje wjesneho załožka Zarěča z přepołoženjom knježeho kubła. We Łužicy čo. 4/1924, str. 10–15.

Powětrowy wobraz

Žórła

↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło
↑ Křesćan Bohuwěr Pful: Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866, str. 983 (online).
↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło
↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 22 (digitalizat).
↑ Zarěč w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 59. → wšě wjeski
↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [792 wobydlerjow, z nich 177 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 17 z pasiwnymi, 65 serbskich dźěći a młodostnych, 533 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
↑ Wuslědki ludličenja 2011 za Njeswačidło (pdf)

Wotkaz

Commons: Zarěč – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow

Wjesne dźěle Njeswačidła

[1] staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło

[2] Křesćan Bohuwěr Pful: Łužiski serbski słownik. Maćica Serbska, Budyšin 1866, str. 983 (online).

[3] staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Njeswačidło

[4] Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 22 (digitalizat).

[digit-5] Zarěč w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)

[6] Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 59. → wšě wjeski

[7] Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 246. [792 wobydlerjow, z nich 177 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 17 z pasiwnymi, 65 serbskich dźěći a młodostnych, 533 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

[8] Wuslědki ludličenja 2011 za Njeswačidło (pdf)

[2]

[3]

[1]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]