Mišnjanske markhrabinstwo

Mišnjanske markhrabinstwo (němsce Markgrafschaft Meißen) bě srjedźowěkowske wjerchowstwo na teritoriju dźensnišeje Sakskeje, poprawom Hornjeje Sakskeje, kotrež bě nastało z Durinskeje marki za čas němskeje kolonizacije słowjanskich kónčin při Łobju.

Albrechtowy hród na hrodowej hórce w Mišnje

Stawizny

Wopon Mišnjanskeho markhrabinstwa

W běhu wuprawy přećiwo serbskim Głomačanam (Dalemincam) da němski kral Hendrich I. w lětomaj 928/929 na hórce při lěwym brjoze Łobja natwarić hród, jadro dźensnišeho Mišna, kotryž bu pomjenowany po tamnišej rěčce abo po staršej serbskej wjesce. Po zdaću je so tutón hród po wotćahu sakskeho wójska zaso zhubił, znajmjeńša so w historiskich zapiskach wot 929 do 968 njejewi. W lěće 968 pak sta so hrodowska hórka ze sydłom biskopa nowozałoženeho Mišnjanskeho biskopstwa. Pod hrodom wuwiwaše so městačko Mišno. Wot lěta 1068 su tež powěsće wo hrodowskim hrabje.

Knjejstwo Mišnjanskich markhrabjow wušěrješe so w běhu 11. lětstotka hač k Łužiskej Nysy, pozdźišo tež do južneho směra hač k Rudnym horinam. Za lěto 983 bu wěsty Rikdag přispomnjeny jako markhrabja a wot 985 knježeše swójba Ekkehardinow. Přez Budyski měr dóńdźe pak hižo wot 1018 do 1031 k prěnjemu wotšćěpjenju Milskeje z jeje hłownym hrodom Budyšinom (pozdźišeje Hornjeje Łužicy) wot Mišnjanskeho knjejstwa.

W lěće 1046 dóńdźe markhrabinstwo k swójbje Weimarsko-Orlamündskich hrabjow, 1067 k Brunonam, kotrychž zastupjer Ekbert II. bu 1089 wotsadźeny. Jemu slědowa w samsnym lěće Hendrich I. z Jiłowa (1089–1103) ze swójby Wettinow, pod kotrychž knjejstwom markhrabinstwo wot toho časa wostawaše. Předewšěm pod markhrabjemi Konradom (1123–1156), Otu (1156–1190) a Dytrichom (1190/97–1221) so teritorij markhrabinstwa dale wutwarješe.

Mišnjanske markhrabinstwo sta so z jadrom wettinskich teritorijow, ke kotrymž słušachu wot 14. lětstotka tež dźěle dźensnišich zwjazkowych krajow Durinskeje, Saksko-Anhaltskeje a Braniborskeje.

W lěće 1423 spožči so markhrabi Bjedrichej wojewódstwo Saksko-Wittenbergska, z kotrymž bě tež zwjazana kurowa dostojnosć. Tomu slědujo sta so Mišnjanske markhrabinstwo z dźělom noweho Sakskeho kurwjerchowstwa a zhubi swój status jako samostatne wjerchowstwo.

Albertinojo, kiž knježachu wot 1547 jako sakscy kurwjerchojo a wot 1806 jako kralojo, wužiwachu titul Mišnjanskeho markhrabje dale.

Mišno a Hornja Łužica

Politiska hranica mjez Mišnjanskim a hornjołužiskim markhrabinstwom běžeše přez Biskopicy, Połčnicu a Kinspork, ale tež někotre w geografiskim zmysle hornjołužiske wjeski słušachu k Stołpinskemu hamtej Mišnjanskeho wokrjesa, kaž na přikład Dobruša, Hodźij, Hornja Hórka a – jako eksklawa – Kubšicy.

Hlej tež

• Lisćina Mišnjanskich markhrabjow

Literatura

• Karl Friedrich von Posern-Klett: Zur Geschichte der Verfassung der Markgrafschaft Meißen im 13. Jahrhundert. Vorstudien zu einer sächsischen Landes- und Rechtsgeschichte. Weigel, Lipsk 1863. (digitalizat)
• Otto Eduard Schmidt: Aus der alten Mark Meißen. Z rjada Kursächsische Streifzüge, zwjazk 3, Drježdźany 1924
• Heinz Weise (wud.): Mark Meissen: von Meissens Macht zu Sachsens Pracht. Brockhaus, Lipsk 1989, ISBN 3-325-00188-2