Haslow
Haslow (němsce Dreikretscham) je wjes we wuchodosakskim Budyskim wokrjesu a słuša ke gmejnje Hodźij. Wjes leži 173 m nad mórskej hładźinu při rěce Čornicy.
| |||||
| gmejna: | Hodźij | ||||
| zagmejnowanje: | 1936 (do Baćonja) | ||||
| wobydlerstwo: | 70 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| wysokosć: | 164 metrow n.m.hł. | ||||
51.22111111111114.313055555556164
| |||||
| póstowe čisło: | 02633 | ||||
| předwólba: | 035930 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Wuchodny wjesny dźěl z kamjentnym křižom | |||||
wikidata: Haslow (Q160690)
| |||||
Geografija
wobdźěłaćWjeska leži we łučinje Čornicy na woběmaj bokomaj rěčki při městnje hač do 16. lětstotka najwažnišeho broda wikowanskeje dróhi Via regia. Susodne wsy su Wutołčicy w sewjeru, Łahow w sewjerowuchodźe, Sulšecy w juhu a 40 metrow wyše ležacy Baćoń w zapadźe.
| lěto | mjeno |
|---|---|
| 1617 | Haßlow |
| 1684 | z Haslowa |
| 1700 | Zikorczmy alias Haßlow |
| 1800 | Haßlow |
| 1843/66 | Haslow |
Ležownostne mjena
wobdźěłaćArnošt Muka je slědowace ležownostne mjena w swojej Statistice zapisał: Bródkowy, Sławčiny, Šibjeńca, na Skałkach.
Stawizny
wobdźěłać
Prěnje historiske naspomnjenje jako Dryekreczim villa je z lěta 1390. Němske wjesne mjeno poćahuje so na eksistencu třoch korčmow při wažnym brodźe přez Čornicu, w kotrychž móžachu wikowarjo při wulkej wodźe wotpočować. Ležownostne knjejstwo w Haslowje mějachu drje tři ryćerkubła, kiž chcychu wobhospodarjeć kóžde swójski hosćenc. Serbske mjeno pochadźa wot němskeho słowa hasel („lěska“) a přiwěška -lō („kerki, lěsk“) respektiwnje -lā („łuža“) a woznamjenja potajkim „sydlišćo při lěskowej rěčce“ (Čornicy).[2]
Wjetši dźěl wjeski bě Sulšečanskemu ryćerkubłu podstajeny, w lěće 1777 nimo toho tež ryćerkubła z Bolborc, Łahowa a Wutołčic kaž tež Budyske krajne bohotstwo a rada města Budyšina podźěle Haslowa wobsedźachu. Swójske ryćerkubło Haslow ženje njeměješe.
Wot něhdyšich třoch korčmow je Bizoldec (něhdy Měrćinkec) jako jenička we wsy wostała. Nad durjemi pokaza lětoličba 1702 na kup korčmy přez Bolborčanske ryćerkubło.
Hač do lěta 1936 bě Haslow samostatna gmejna, potom so do Baćonja zagmejnowa, z kotrymž w lěće 1962 do Prěčec přińdźe.
Towarstwa
wobdźěłaćW lětomaj 1848/49 wobsteješe w Haslowje Serbske burske towarstwo, kotrež měješe kónc lěta 1849 wjace hač sto čłonow. Předsyda bě ratar Jan Wróbl ze Zarěča. Po zakazu Zjednoćenych serbskich towarstwow ze strony wyšnosće zhubi 1850 zakład swojeje dźěławosće.[3]
W lěće 1922 załoži so w Haslowje kolesowarske towarstwo „Błysk“, kotrež bu w septembrje 1923 přemjenowane na Serbske kołojězdne towarstwo Błysk. W lěće 1938 so jeho dźěławosć zakaza.[4] Jeho chorhoj so zhubi a bu hakle w lěće 1994 zaso namakana. Dźensa nadeńdźe so w Budyskim Serbskim muzeju.
1924 załoži Pawoł Wirth ze Stróže (znaty tež jako „Kanalowy Wirth“) w Haslowje Čołmowarske towarstwo Žołma, kotrež wobsteješe jenož krótki čas a měješe spěchować čołmikowanje na Čornicy mjez Sulšecami a Haslowom.
Wot meje 1929 měješe Haslow tež swójsku Sokołsku jednotu z něhdźe 20 čłonami.[5]
1934 wotmě so schadźowanka serbskich studentow we wsy při Čornicy a w lěće 2015 hłowna zhromadźizna Domowiny.
Wobydlerstwo
wobdźěłać| Podaća po cencusu 2011; staw: 9.5.2011[6] | Haslow | gmejna |
|---|---|---|
| ličba wobydlerjow | 74 | 3203 |
| ličba domjacnosćow | 25 | 1336 |
| wosoby na domjacnosć | 3,0 | 2,4 |
| swójby | 24 | 1024 |
| bydlenske twarjenja | 21 | 1030 |
| bydlenska přestrjeń na wosobu (m²) | 39,3 | 42,3 |
| přerězna staroba w lětach | 43,3 | 45,8 |
| kwocient młodostnycha | 33 % | 23 % |
| kwocient starychb | 43 % | 36 % |
| podźěl prózdne stejacych bydlenjow | 3,8 % | 6,7 % |
| a: poměr ličby wosobow pod 18 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 b: poměr ličby wosobow nad 65 lětami k 100 wosobam mjez 18 a 65 | ||
Po Mukowej statistice měješe Haslow we 1880tych lětach 72 wobydlerjow, mjez nimi 71 Serbow a jenož jedyn Němc.[7] Hač do dźensnišeho so we wjesce serbuje.
W lěće 1925 bě mjez 87 Haslowčanami 78 katolskich a dźewjeć ewangelskich. Katolscy wěriwi słušachu ze starodawna ke Chróšćanskej wosadźe a chodźa wot lěta 1887 do Baćońskeje cyrkwje. Ewangelscy wobydlerjo přisłušeja z lěta 1809 Njeswačanskej wosadźe, do toho Hodźijskej.
Zajimawostki
wobdźěłaćWe wuchodnym wjesnym dźělu so njedaloko mosta kamjentny křiž ze zaškrabanym mječom namaka. Po powědkach spomina na tule padnjeneho francoskeho oficěra, je pak prawdźepodobnje starši.
Wosobiny
wobdźěłać- Jurij Bjermich (1884–1953), žiwnosćer a předsyda Łužiskeho burskeho zwjazka; rodźeny a zemrěty w Haslowje
- Jan Knebel (1903–62), skałar a funkcionar dźěłaćerskeho hibanja; rodźeny w Haslowje
Žórła
wobdźěłać- Haslow w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- Westliche Oberlausitz zwischen Kamenz und Königswartha (= Werte unserer Heimat. Zwjazk 51). Dreikretscham. nakład. Akademie Verlag, Berlin 1990, ISBN 3-05-000708-7, str. 188sl.
- Cornelius Gurlitt: Dreikretscham. W: Beschreibende Darstellung der älteren Bau- und Kunstdenkmäler des Königreichs Sachsen. 31. Zwjazk: Amtshauptmannschaft Bautzen (I. Teil). C. C. Meinhold, Dresden 1908, str. 55.
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjada Hodźij
- ↑ Ernst Eichler, Hans Walther: Historisches Ortsnamenbuch von Sachsen. Zwjazk I, Akademie Verlag, Berlin 2001, str. 214sl.
- ↑ Siegmund Musiat: Sorbische/wendische Vereine 1716–1937. Ein Handbuch. [=Spisy serbskeho instituta, zwjazk 26] Domowina-Verlag, Bautzen 2001, str. 110sl..
- ↑ Siegmund Musiat: Sorbische/wendische Vereine 1716–1937. Ein Handbuch. [=Spisy serbskeho instituta, zwjazk 26] Domowina-Verlag, Bautzen 2001, str. 392sl..
- ↑ Siegmund Musiat: Sorbische/wendische Vereine 1716–1937. Ein Handbuch. [=Spisy serbskeho instituta, zwjazk 26] Domowina-Verlag, Bautzen 2001, str. 442.
- ↑ Statistiski krajny zarjad Sakskeje: gmejna Hodźij (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 52. → wšě wjeski
Wotkaz
wobdźěłać
Commons: Haslow – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow.svg){kind=small}
| Hodźij: | Bóšericy | Brěza | Darin | Debiškow | Janecy | Zemichow |
| Koblicy: | Běčicy | Čěškecy | Dobranecy | Mała Praha | Njezdašecy |
| Mała Boršć: | Dźiwoćicy | Hornja Boršć | Nowe Błohašecy | Praskow | Tři Hwězdy |
| Prěčecy: |
Baćoń | Čornecy | Haslow | Liboń | Myšecy | Pozdecy | Sulšecy |
| Spytecy: | |
| Žičeń: | |