Lipinki

wjes w Hornjej Łužicy; gmejnski dźěl Mikowa

Lipinki (němsce Leipgen) su hornjołužiska wjeska w Zhorjelskim wokrjesu. Słušeja dźensa jako jeje najmjeńši gmejnski dźěl do Mikowskeje gmejny a z tym do hamtskeho serbskeho sydlenskeho ruma.

Lipinki
Leipgen
Połoženje Lipinkow na karće Hornjeje Łužicy
Połoženje Lipinkow na karće Hornjeje Łužicy
DEC
Połoženje Lipinkow
Połoženje Lipinkow
gmejna: Mikow
wobydlerstwo: 34 (31. decembra 2022)[1]
wysokosć: 153 metrow n.m.hł.
51.2826414.6683153
póstowe čisło: 02906
předwólba: 035893
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Lipinčan/-ka
adjektiw:
Lipinkowski
skłonowanje:
Lipinkow, Lipinkam, Lipinki, Lipinkami, w Lipinkach

Geografija wobdźěłać

Wjeska leži jědnaće kilometrow zapadnje Niskeje a 20 kilometrow sewjerowuchodnje Budyšina při Wukrančanskej rěčce w krajinje Hornjołužiskeje hole a hatow, nic pak w biosferowym rezerwaće. Susodne wsy su Dołha Boršć-wuchod (prjedy Wólšina) na sewjeru, Kamjentna Wólšinka na wuchodźe, Wukrančicy (gmejna Wysoka Dubrawa) na juhozapadźe a Dubo na zapadźe. Za hatami sewjerowuchodnje wsy rozpřestrěwa so Mikowska hola, na juhu hórki Wysokeje Dubrawy (maks. 307 m).

Přez Lipinki wjedźe statna dróha S 109 (Budyšin–Niska).

Stawizny wobdźěłać

Prěni raz naspomni so sydlišćo pisomnje jako Lipchen abo Leipchin we wopismje čěskeho krala Wjacława IV. z lěta 1419. Mjeno je wotwodźene wot lipy. Serbska forma mjena je zapisane 1684 w cyrkwinskej knize z Radworja jako Lipinkow (genitiw).

Po sydlišćowej formje su Lipinki nawsowc, kotryž słušeše najprjedy do Bartskeho knjejstwa a wot 18. lětstotku k ryćerkubłu w susodnej Hornjej Wólšinje.[2]

Wjes słušeše prěnjotnje z Dołhej Boršću do Bartskeje wosady, tež po załoženju swójskeje Boršćanskeje cyrkwje. Po Wienskim kongresu ležachu Lipinki, Wukrančicy a Wólšina pak w Pruskej, mjeztym zo Bart dale Sakskej přisłušeše. Tuž buchu 1829/32 do blišeje Boršćanskeje ewangelsko-lutherskeje wosady přerjadowane.

Politisce běchu Lipinki hač do lěta 1938 wobstatk Wólšinskeje gmejny, kotraž bu wot nacionalsocialistow 1938 přemjenowana na Kreuzschenke (Křižna korčma), zo by so ze serbšćiny pochadźace mjeno zhubiło. Tute mjeno bu wotwodźene wot něhdyšeje korčmy při dróze wuchodnje Lipinkow.

Wobydlerstwo a rěč wobdźěłać

W lěće 1884 měješe Wólšinska gmejna z Lipinkami po Mukowej statistice 328 wobydlerjow, z kotrychž bě 259 serbskich (79 %).[3] Lipinki same mějachu 1825 84 wobydlerjow. Dźěl wobydlerstwa přisłuša starolutherskej cyrkwi.

Arnošt Černik zwěsći w cyłej Boršćanskej gmejnje 1956 serbski podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 15,5 %.[4]

Žórła wobdźěłać

  1. staw: 31. decembra 2022; podaća zarjadniskeho zwjazka Dźěže
  2. Lipinki w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  3. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 116. → wšě wjeski
  4. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995. [792 wobydlerjow, z nich 85 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 19 z pasiwnymi, 19 serbskich dźěći a młodostnych, 669 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije