Wrónidłowe rostliny

Hórkosłódke wrónidło (Solanum dulcamara)

systematika

Domena

Eukaryoty

Swět

Rostlinstwo

Eudikotyledony
Jadrowe eudikotyledony

Asteridy
Euasteridy I

rjad:

(Solanales)

swójba:

Wrónidłowe rostliny

wědomostne mjeno

Solanaceae

Juss.

Wikipedija:Projekt za botaniku

p • d • w

Wrónidłowe rostliny (Solanaceae) su swójba krytosymjenjakow (Magnoliopsida). K swójbje słuša něhdźe 2300 družinow w 85 rodach.

Wopis

Wrónidłowe rostliny su drjewowe rostliny abo zela, rědko liany.

Łopjena su měnjate.

Kćenja

Kwětnistwa su cymozne, zwjetša wijele, druhdy jednotliwe kćenja. Kćenja su zwjetša pjećličbne, dwusplažne a pruhojte. Při tym zrosćene kćenjowe króny su likojte abo čronotalerjojte. Zwjetša pjeć próškowych łopješkow so su kehelojće hromadu nygaja. Płódnik wotsteji z dweju křiwo w kćenju stejaceju zrosćeneju płodoweju łopješkow.

Płody

Płód je často jahoda, rědko kapsla abo póčkojca.

Jahody maja družiny roda wrónidłow (Solanum), kaž na př. běrna (S. tuberosum), oberžina (S. melongena, tomata (S. lycopersicum), ale tež paprika (Capsicum annuum) a jědojty rulik (Atropa bella-donna). ^[1]

Kapsle maja družiny roda (Nictiana), kaž na př. (N. sylvestris), ale tež juhoameriska petunija (Petunia), družiny roda woblěd (Hyoscyamus) a jakotawa (Datura). ^[1]

Rody (wuběrk)

Rulik^[2]^[3] (Atropa), tež błudna wišeń^[3], čertowa wišeń^[3]
- Čorny rulik de:Schwarze Tollkirsche (Atropa belladonna)
Paprika^[4]^[5] (Capsicum)
(Cestrum)
Datura
- Jakotawa^[6]^[7] (Datura stramonium)
Woblěd^[8]^[9] (Hyoscyamus)
(Lycium)
Kuseńk^[10] (Mandragora)
(Nicandra): Jenož jedna družina:
- Jědowka^[11]^[12] de:Giftbeere (Nicandra physalodes)
Tobak^[13]^[14], tež duwan^[14]
(Nierembergia)
Petunija^[15]^[16] (Petunie)
Fyzalis^[17] (Physalis), tež měchawka^[17]^[18]^[19]
(Salpiglossis)
(Schizanthus)
Wrónidło^[20] (Solanum)
- Hórkosłódke wrónidło (Solanum dulcamara)
- Tomata (Solanum lycopersicum)
- Oberžina^[21] (Solanum melongena)
- Čorne wrónidło (Solanum nigrum)
- Běrna^[22]^[23] (Solanum tuberosum)

Maćizny

Wjacore rody wobsahuja alkaloidy.

Wužiwanje

Wažne lěkowe rostliny su kuseńk, woblěd, wrónidło, jakotawa, tobak a rulik.

Wažne cyrobowe rostliny su běrna, tomata, paprika a oberžina.

Někotre rostliny so jako pyšne rostliny wužiwaja, kaž na př. wrónidło, paprika, jakotawa, tobak, fyzalis, de:Bocksdorne (Lycium), (Browallia), (Brunfelsia), jědowka, (Cestrum), (Nierembergia), petunija, (Schizanthus) a (Salpiglossis).

Nóžki

↑ ^1,0 ^1,1 Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag 2002, strona 854
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 441.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 W internetowym słowniku: Tollkirsche
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 321.
↑ W internetowym słowniku: Paprika
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 174.
↑ W internetowym słowniku: Stechapfel
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 551.
↑ W internetowym słowniku: Bilsenkraut
↑ Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje serbskeje rěče, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2003, ISBN 3-7420-0313-5, str. 189.
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.
↑ W internetowym słowniku: Giftbeere
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 518.
↑ ^14,0 ^14,1 W internetowym słowniku: Tabak
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 328.
↑ W internetowym słowniku: Petunie
↑ ^17,0 ^17,1 Helmut Jenč, Anja Pohončowa, Jana Šołćina: Němsko-hornjoserbski słownik noweje leksiki. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2006, ISBN 3-7420-2012-9, str. 121.
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 225.
↑ W internetowym słowniku: Judenkrische
↑ W internetowym słowniku: Nachtschatten
↑ Helmut Jenč, Anja Pohončowa, Jana Šołćina: Němsko-hornjoserbski słownik noweje leksiki. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2006, ISBN 3-7420-2012-9, str. 22.
↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 41.
↑ W internetowym słowniku: Kartoffel

Žórło

Ullstein Lexikon der Pflanzenwelt, 1973, ISBN 3-550-16019-4, strona 307 (němsce)

Eksterne wotkazy

Commons

Hlej wotpowědne dataje we Wikimedia Commons:
Wrónidłowe rostliny

Solanaceae při APG (jendź.)
Wopis swójby (němsce)
The Plant Family Of The Solanaceae. Wopis swójby, přehlad wo systematice, wopis jednotliwych rodow (jendź.)
SOL Genomics Network (jendź.)

[strasburger-1] 1,0 ^1,1 Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanik für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag 2002, strona 854

[2] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 441.

[rulik-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 W internetowym słowniku: Tollkirsche

[4] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 321.

[5] W internetowym słowniku: Paprika

[6] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 174.

[7] W internetowym słowniku: Stechapfel

[8] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 551.

[9] W internetowym słowniku: Bilsenkraut

[10] Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje serbskeje rěče, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2003, ISBN 3-7420-0313-5, str. 189.

[11] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 179.

[12] W internetowym słowniku: Giftbeere

[13] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 518.

[tobak-14] 14,0 ^14,1 W internetowym słowniku: Tabak

[15] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 328.

[16] W internetowym słowniku: Petunie

[fyzalis-17] 17,0 ^17,1 Helmut Jenč, Anja Pohončowa, Jana Šołćina: Němsko-hornjoserbski słownik noweje leksiki. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2006, ISBN 3-7420-2012-9, str. 121.

[18] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 225.

[19] W internetowym słowniku: Judenkrische

[20] W internetowym słowniku: Nachtschatten

[21] Helmut Jenč, Anja Pohončowa, Jana Šołćina: Němsko-hornjoserbski słownik noweje leksiki. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2006, ISBN 3-7420-2012-9, str. 22.

[22] Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 41.

[23] W internetowym słowniku: Kartoffel

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]