Petunija
Petunija[1][2] (Petunia) je ród ze swójby wrónidłowych rostlinow (Solanaceae).
| |
| Hybridna petunija (Petunia × hybrida) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Jadrowe eudikotyledony | |
| Asteridy Euasteridy I | |
| rjad: | (Solanales) |
| swójba: | Wrónidłowe rostliny (Solanaceae) |
| ród: | Petunija[1][2] |
| wědomostne mjeno | |
| Petunia | |
| Juss. | |
Wědomostne mjeno
wobdźěłaćWědomostne mjeno pochadźa z francoskeho słowa zesrjedź 16. lětstotka petun, kotrež pochadźa přez portugalske słowo petum z tupiskeho petyma a guaraniskeho petỹ[3] „tobak“.[4]
Wopis
wobdźěłaćDružiny su zelišćowe rostliny. Ćmowozelene łopjena su cyłokromne a kosmate. Kćenja maja formu trubki a móžeja běłe, wioletne, čerwjene, módre, róžojta abo pisane być.
Systematika
wobdźěłaćZwonka systematika
wobdźěłaćRód Petunia bu znutřka systematiki wrónidłowych rostlinow klasisce do tribusa Nicotianeae a tam do subtribusa Nicotianinae zarjadowany.[5] Molekularbiologiske přepytowanja pak pokazuja, zo Petunia njemóže so z rodom tobak (Nicotiana) do zhromadnej kladźe zarjadować. W systematice swójby po Richard Olmstead z lěta 2007 so ród hromadźe z Bouchetia, Brunfelsia, Calibrachoa, Fabiana, Hunzikeria, Leptoglossis, Nierembergia a Plowmania do jako Petunieae mjenowaneje klady zarjaduja.[6]
Za dołhim času bu ród Calibrachoa tohorunja k Petunia liči. Dla přepytowanjow přiwuzniskich poměrow mjez woběmaj rodomaj z morfologiskimi a molekularbiologiskimi metodami su zwěsćowali, zo wobaj rodaj stej monofyletiskej a rozdźělenje roda je tohodla woprawnjane.[7][8][9]
Znutřkowna systematika
wobdźěłaćZnutřka roda Petunia so tón čas 14 družinow připózna[10]:
- Petunia altiplana T.Ando & Hashim.
- de:Weißblütige Petunie (Petunia axillaris (Lam.) Britton, Sterns & Poggenb.)
- Petunia axillaris subsp. axillaris
- Petunia axillaris subsp. parodii (Steere) Cabrera
- Petunia axillaris subsp. subandina T.Ando
- Petunia bajeensis T.Ando & Hashim.
- Petunia bonjardinensis T.Ando & Hashim.
- Petunia exserta Stehmann
- Petunia inflata R.E.Fr.
- Wioletna petunija de:Violette Petunie (Petunia integrifolia (Hook.) Schinz & Thell.)
- Petunia integrifolia subsp. integrifolia
- Petunia integrifolia subsp. depauperata R.E.Fr.
- Petunia interior T.Ando & Hashim.
- Petunia mantiqueirensis T.Ando & Hashim.
- Petunia occidentalis R.E.Fr.
- Petunia reitzii L.B.Sm. & Downs
- Petunia saxicola L.B.Sm. & Downs
- Petunia scheideana L.B.Sm. & Downs
- Petunia secreta Stehmann & Semir
Molekularbiologiske přepytowanja znutřka roda su přinjesli, zo Petunia axillaris ze wšěmi třomi poddružinami, Petunia exserta a Petunia occidentalis hromadźe monofyletisku skupinu wutworja, kotrymž wostatne družiny roda napřećo steja.[11]
Sćěhowace družiny buchu po morfologiskich přiznamjenjach rodźe Calibrachoa přirjadowane, ale pak hišće po prawidłach biologiskeje nomenklatury do tutoho roda njepřisunjene[7]:
- Petunia alpicola L.B.Sm. & Downs
- Petunia helianthemoides Sendtn.
- Petunia kleinii L.B.Sm. & Downs
- Petunia ledifolia Sendtn.
- Petunia pubescens (Spreng.) R.E.Fr.
- Petunia variablis R.E.Fr.
Wustupowanje
wobdźěłaćWšě družiny su w měrnej hač subtropiskej Južnej Americe domjace. Wone wustupuja w Brazilske, Uruguayju, Argentinskej, Paraguayju a Boliwiskej. Najwjetše rozšěrjenje wobsedźi Petunia axillaris, kotraž so w južnym Rio Grande do Sul, w Uruguayju, sewjernej połojcy Argentinskeje, srjedźišću Paraguayja a w juhu Boliwiskeje namaka.[11]
Wulka ličba družinow je w Brazilskej endemiska: Petunia mantiqueirensis w južnym Minas Gerais, Petunia scheideana, Petunia reitzii a Petunia saxicola w Santa Catarina, Petunia altiplana a Petunia bonjardiensis we wysočinje wot Santa Catarina a napřećiwnych kónčinach w Rio Grande do Sul, Petunia littoralis a Petunia integrifolia subsp. depauperata we wuchodnych pobrjóžnymaj kónčinomaj Santa Catarinas a Rio Grande do Suls, Petunia exserta; Petunia riograndensis a Petunia bajeensis wustupujetej w južnym Rio Grande do Sul. Petunia interior a Petunia guarapuavensis wustupujetej we wysočinje wot Paraná a Santa Catarina, ale tež w sewjerowuchodnej Argentinskej, w Misiones.[11]
Dalša družina, Petunia occidentalis, wustupuje w sewjernej zapadźe Argentinskeje a w juhu Boliwiskeje.[11]
Nóžki
wobdźěłać- ↑ 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 328.
- ↑ 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Petunie
- ↑ Dr. Wolf Lustig: Kauderwelsch 34, Guarani für Paraguay, ISBN 3-89416-299-6, strona 154, hesło petỹ „Tabak“
- ↑ Helmut Genaust: Etymologisches Wörterbuch der botanischen Pflanzennamen. 3. nakład. Nikol Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG, Hamburg 2012, ISBN 978-3-86820-149-9, str. 473 (pod hesłom Petúnia).
- ↑ Armando T. Hunziker: The Genera of Solanaceae. A.R.G. Gantner Verlag K.G., Ruggell, Liechtenstein 2001. ISBN 3-904144-77-4.
- ↑ Richard G. Olmstead und Lynn Bohs: A Summary of Molecular Systematic Research in Solanaceae: 1982-2006. In: D.M. Spooner et al. (Hrsg.): Solanaceae VI: Genomics Meets Biodiversity, ISHS Acta Horticulturae 745, Juni 2007. ISBN 978-90-6605-427-1.
- ↑ 7,0 7,1 Hitoshi Watanabe et al: Three Groups of Species in Petunia sensu Jussieu (Solanaceae) inferred from the intact seed morphology. In: American Journal of Botany, Band 86, Nummer 2, 1999, S. 302–305.
- ↑ Claudia dos Reis, Maria das Graças Sajo und João Renato Stehmann: Leaf Structure and Taxonomy of Petunua and Calibrachoa (Solanaceae). In: Brazilian Archives of Biology and Technology, Band 45, Nummer 1, März 2002, S. 59–66.
- ↑ Toshio Ando et al.: Phylogenetic Analysis of Petunia sensu Jussieu (Solanaceae) using Chloroplast DNA RFLP. In: Annals of Botany, Band 96, 2005, S. 289–297. doi:10.1093/aob/mci177
- ↑ João Renato Stehmann et al.: The Genus Petunia. W: T. Gerats und J. Strommer (Hrsg.): Petunia − Evolutionary, Developmental and Physiological Genetics, Springer Verlag, 2009, S. 1–28, ISBN 978-0-387-84795-5.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 Sumei Chen et al.: Phylogenetic analysis of the genus Petunia (Solanaceae) based on the sequence of the Hf1 gene. In: Journal of Plant Research, Band 120, Nummer 3, Mai 2007, S. 385–397. doi:10.1007/s10265-006-0070-z
Žórła
wobdźěłać- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 659 (němsce)
Eksterne wotkazy
wobdźěłać
Commons: Petunia – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
