Bórkowy

gmejna w Delnjej Łužicy, wokrjes Sprjewja-Nysa
(ze strony „Borkowy” sposrědkowane)


Bórkowy (němsce Burg) su wjes a gmejna w Błótach, we wokrjesu Sprjewja-Nysa (Braniborska, Němska). Gmejna słuša do připóznateho sydlenskeho ruma Serbow w Braniborskej. Jedna so wo najwjetšu wjes w samych Błótach a wuznamny turistiski centrum. Bórkowy su zarjadniske sydło Bórkowskeho hamta, kotremuž přisłuša pjeć dalšich gmejnow.

Bórkowy (Błóta)
Bórkowy (Błóta) na karće Braniborskeje
Bórkowy (Błóta) na karće Braniborskeje
DEC
Bórkowy (Błóta)
Bórkowy (Błóta)
Wopon a chorhoj
Wopon
Wopon
chorhoj
chorhoj
Chorhoj
Zakładne daty
stat Němska Němska
zwjazkowy kraj BraniborskaBraniborska Braniborska
wokrjes Sprjewja-Nysa
wysokosć 53–57Předłoha:Infokašćik město/wothladanje/ličba
přestrjeń 35,26 km²
wobydlerstwo 4.248 (31. dec 2021)[1]
hustosć zasydlenja 120 wob. na km²
póstowe čisło 03096
předwólba (+49) 035603
awtowa značka SPN, FOR, GUB, SPB
Politika a zarjadnistwo
wjesnjanostka Ira Frackmann (CDU)
adresa Głowna 46
03096 Bórkowy
webstrona www.amt-burg-spreewald.de/
Połoženje Bórkow w Braniborskej
KartaBórkowyBrjazynaDešno-StrjažowDerbnoHochozaDrjenowDrjowkFeliksowy JazorBaršćTśěšojce-ŽymjerojceGubinGóryMóstGrodkJemjelica-ŹěwinkJanšojceGołkojceDolina Nysy a MałksyKopańcePicnjoDerbnoSmogorjow-PrjawozGrodkTurjejGatojceCerskTurnow-PśiłukWjelcejWjerbnoŁukojceChoćebuzPólska
Karta
51.83305555555614.15

Geografija wobdźěłać

 
Bismarckowa wěža na Hrodowskej horje

Gmejna nadeńdźe so 15 kilometrow sewjerozapadnje Choćebuza a wosom kilometrow sewjerowuchodnje Wětošowa we wuchodnym dźělu Błótow. Ke gmejnje słušeja wjesne dźěle Prizaŕske Bórkowy (Burg-Kolonie), rozbrojene Kupaŕske Bórkowy (Burg-Kauper) a Myšyn (Müschen) ze sydlišćom Pawlikojc Młyn.

Stawizny wobdźěłać

 
Dwurěčny napis při nalutowarni (delnjoserbsce žarjabnica)

Mjeno wjeski wotwodźuje so wot staroserbskeho zapřijeća za jehlinowy lěs (bork). 1315 so Borkowy prěni raz pisomnje naspomnichu. Wo wjele starša hač sydlišćo je Hrodowa hora, kotraž hižo něhdźe we wosmym abo dźewjatym lětstotku nasta. Tež Serbja tutón nasyp wobsydlichu. W 10. lětstotku bu pak wot Němcow doskónčnje zničeny. Wo Hrodowej horje eksistuja mnoho serbskich bajkow a powědkow. Prěnjotnje wobsta jenož wjesny dźěl Wobsedne Bórkowy (Burg-Dorf). W prěnjej połojcy 18. lětstotka nasta rozbrojene sydlišćo Kuparske Bórkowy a srjedź 18. lětstotka přidružichu so Prizarske Bórkowy.

Wobydlerstwo a rěč wobdźěłać

Po statistice Arnošta Muki mějachu Bórkowy srjedź 1880tych lět 4506 wobydlerjow, z nich 4106 Serbow a štyri sta Němcow.[2] Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot hišće 41,4 %, při čimž bě podźěl w Prizarskich Bórkowach (67,4 %) a Kuparskich Bórkowach (47,2 %) wyši hač we wsy samej (29,4 %).[3]

Kubłanje wobdźěłać

Na zakładnej šuli w Bórkowach so WITAJ-wučba poskića, na wyšej šuli serbšćina jako cuza rěč.

Wosobiny wobdźěłać

  • Jan Kito Post (1811–1887) – wučer, zběraćel ludowych pěsnjow, kulturny prócowar
  • Wylem Nowy (1870–1933) – farar, kulturny prócowar, předsyda Maśicy Serbskeje
  • Hajno Nowy (1871–1941) – ratar, pěstowar ludowych tradicijow, awtor dźiwadłoweje hry
  • Mina Witkojc (1893–1975) – nowinarka, wuznamna delnjoserbska basnjerka

Žórła wobdźěłać

  1. Ludnosć w Braniborskej po gmejnach dnja 31. decembra 2021 na statistik-berlin-brandenburg.de
  2. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954. → wšě wjeski
  3. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 257. [4662 wobydlerjow, z nich 1448 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 129 z pasiwnymi, 354 serbskich dźěći a młodostnych, 2731 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz wobdźěłać

  Commons: Bórkowy (Błóta) – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije