Wunšow

wotbagrowana wjeska w Hornjej Łužicy

Wunšow (němsce Wunscha; 1936–47 Wunschhausen) běše holanska wjeska w sewjeru Hornjeje Łužicy, kotraž bu w lětach 1984–86 wopušćena a potom za Rychwałdsku brunicowu jamu wotbagrowana. Po hamtskich ličbach měješe so 109 wosobow přesydlić, při čimž bě najwjetši dźěl wobydlerstwa swoju wjes hižo do toho wopušćił. Wjetšina z nich přećahny z wjeski do nowotwarskich blokow w Běłej Wodźe a Hamorje.

Wunšow na karće z lěta 1929

Geografija wobdźěłać

 
Suche rěčnišćo Běłeho Šepca krótko do wotbagrowanja

Wunšow ležeše na prawym brjoze Běłeho Šepca sewjernje Rychwałda a wuchodnje Pakosnicy. Na wuchodźe běše wjeska Publik.

Stawizny wobdźěłać

Prěnje historiske naspomnjenje kulowca jako Vnissche pochadźa z lěta 1426.[1] Wjesne mjeno pochadźa najskerje wot staroserbskeho wosoboweho mjena Wuniš. Hač do lěta 1799 słušeše wjeska k Rychwałdskemu ryćerkubłu.

W běhu nacionalsocialistiskeho přemjenowanja łužiskich wsow dósta Wunšow w lěće 1936 nowe, bóle němsce klinčace mjeno Wunschhausen. Tutón rozsud bu po wójnje zaso cofnjeny.

Wobydlerstwo wobdźěłać

 
Wunšow krótko do wotbagrowanja w lěće 1985. Wjesna tafla a něhdyši młyn w pozadku.

Po statistice Arnošta Muki měješe Wunšow w 1880tych lětach 131 wobydlerjow, wot kotrychž běchu 116 Serbow (89 %).[2] Přez přićah přesydlencow z wuchodnych stron Němskeje zwyši so ličba wobydlerstwa po 1945 skrótka na wjace hač 300 (1946: 324). Arnošt Černik zwěsći tohodla w lěće 1956 we Wunšowskej gmejnje serbskorěčny podźěl wot jenož hišće 43,4 % wobydlerstwa.[3] Wot druheje połojcy 1960lět wopušćichu dźeń a wjace wobydlerjow wjesku, kotraž měješe w lěće 1964 hišće 230, 1981 pak jenož hišće 129 wobydlerjow.

Ewangelscy Wunšowčenjo přisłušachu Rychwałdskej wosadźe.

Hlej tež wobdźěłać

Literatura wobdźěłać

  • Helmut Faßke, Siegfried Michalk: Sorbische Dialekttexte VIII. Reichwalde und Wunscha, Kreis Weißwasser. VEB Domowina-Verlag, Bautzen 1970 [63 str.]
  • Manfred Laduš: Hdźež bě tuta wjes, je nětko Rychwałdska wuhlowa jama. W Serbskej protyce 1991, str. 57–59.

Žórła wobdźěłać

  • Frank Förster: Verschwundene Dörfer im Lausitzer Braunkohlenrevier. [=Spisy Serbskeho instituta 8] Wobdźěłane a rozšěrjene wudaće, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2014, str. 364–369, ISBN 978-3-7420-1623-2.
  • Archiv verschwundener Orte Forst/Horno: Dokumentation bergbaubedingter Umsiedlung. 2010, str. 300sl.
  1. Wunšow w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
  2. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 122. → wšě wjeski
  3. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 255. [251 wobydlerjow, z nich 65 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 22 z pasiwnymi, 22 serbskich dźěći a młodostnych, 142 bjez znajomosćow] → wšě wjeski

Wotkaz wobdźěłać

  Commons: Wunšow – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
51.40083333333314.669722222222
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije