Matej Dołhi

ryćerkubler, pietist a załožer serbskeje Ochranowskeje kolonije w Małym Wjelkowje

Matej Dołhi (němsce Matthäus Lange; * 24. meje 1704 w Dobrošecach, † 2. nowembra 1786 w Małym Wjelkowje) bě serbski prócowar za Ochranowsku bratrowsku wosadu.

Row Mateja Dołheho na Małowjelkowskim kěrchowje

Dołhi bě burskeho pochada a wopytowaše šulu w Malešecach. Po tym běše wotročk w Dobrošecach a na Židowje. Pod wliwom Jana Pjecha a Johanna Gottfrieda Kühna sta so z přiwisnikom Ochranowskich pietistow. Namołwjeny wot Friedricha Caspara von Gersdorfa chodźeše po serbskich wjeskach a wukładowaše „pozbudźenym bratram“ bibliju a přesydli so 1738 ke Kühnej do Klukša. W lěće 1740 kupi z pomocu Gersdorfa spadnjene kubło w Ćemjercach a 1744 powoła hrabja von Gersdorf jeho za dohladowarja na swoje kubło w Ćichońcy, kotrež wuwi so na srjedźišćo Ochranowskeje diaspory w serbskej Hornjej Łužicy. Dołhi předa Ćemjerčanske kubło, kupi 1746/47 ryćerkubło w Małym Wjelkowje a załoži tam 1751, jako dyrbjachu bratřa po nastupje jim njepřichileneho noweho knjeza Ćichońcu wopušćić, Małowjelkowsku bratrowsku wosadu, tak mjenowanu „Małowjelkowsku koloniju“. Hrabja Nikolaus Ludwig von Zinzendorf pomjenowa nowu wosadu „Serbsku Nisku“ a garantowaše jej prawo na swójske narodne wuwiće. 1757/58 natwarichu swójsku modlernju, zo njebychu hižo dyrbjeli do 40 kilometrow zdaleneho Ochranowa jězdźić. W slědowacych lětdźesatkach natwarichu Ochranowčenjo wosrjedź serbskich wjeskow nowu koloniju, kotraž sta so tež z wažnym centrumom serbskeho pismowstwa.[1]

Matej Dołhi zawostaji kulturnostawiznisce zajimawy žiwjenjoběh. Wón bě wot lěta 1732 woženjeny z Marju, rodź. Handrikec (1714–1784), z kotrejž měještaj 13 dźěći. Jeho row nadeńdźe so na Małowjelkowskim kěrchowje Ochranowskeje wosady. Po nim je pomjenowana dróha w Małym Wjelkowje.

Literatura

wobdźěłać
  • Lebenslauf des Bruders Matthaeus Lange, Gründer der Gemeinde zu Kleinwelka. SKA, ZM XIX-19A (wotpisk)
  1. Lubina Malinkowa: Mały Wjelkow – centrum serbskeho pismowstwa we 18. lětstotku. W Rozhledźe 1 (2019), str. 14–19.
  • Franc Šěn: Dołhi, Matej. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 114
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije