Jakub Kral

Jakub Kral (němsce Jacob Krahl; * 23. julija 1828 w Chrósćicach, † 22. apryla 1911 w Radworju) bě serbski wučer, domiznowědnik a ludowy spisowaćel.

Žiwjenje

Jakub Kral narodźi so jako syn šewca Mikławša Krala w Chrósćicach. Po spočatnym wopyće Chróšćanskeje šule (1834–38) so swójba do Pěskec přesydli a Kral wopytowaše Róžeńčansku (1838–39), Njebjelčansku (1839–40) a 1840 hišće raz Chróšćansku šulu. Wot lěta 1840 chodźeše wón na Budysku tachantsku šulu, wot jutrow 1843 na preparandu wučerskeho wustawa a započnje w tutym času hižo wučbu zastupować. Jutry 1845 zastupi Kral do tamnišeho krajnostawskeho wučerskeho seminara na Jerjowej. Chorosće wučerja Brojerja dla bu wón swjatki 1847 za zastupjerja do Róžanta pósłany. Po jeho smjerći w oktobrje samsneho lěta so Kral na seminar nawróći. Tu załoži z pomocu Praskeho studenta Jakuba Buka serbske towarstwo Włada, z kotrehož prěnim předsydu so Kral sta. Wustupiwši 1849 ze seminara přińdźe wón 1. meje na šulskeho wikara do Chrósćic. Dokelž so jemu tu mzda njepłaćeše bu hišće w oktobrje na pomocneho wučerja do Kukowa přesadźeny. Srjedź septembra 1851 so wón jako pomoc do Radworja přesadźi, hdźež bu 1. nowembra 1855 za druheho „statneho“, 1874 na prěnjeho wučerja pomjenowany. Snadnych dochodow dla, běše nimo toho sčasami z domjacym wučerjom w Margarěćinej hěće, Křiwej Boršći a Boranecach. Po smjerći Jana Žura 1872, wučerja w Zdźěri, wobstara poł lěta tamnišu šulu sobu. W lěće 1894 so wón na wuměnk poda. Jakub Kral zemrě 1911 a bu na Radworskim kěrchowje pochowany.

Swjatki 1862 woženi so Jakub Kral z Marju rodźenej Bjaršec-Čornakec z Boranec z kotrejž měješe pjeć dźěći, mjez druhim pozdźišeho fararja Jurja a wučerja Franca. Dokelž jemu 1896 mandźelska zemrě, woženi so 1900 druhi króć z Hanu rodźenej Mišnarjec zwudowjenej Pětrancowej ze Zdźěrje (rodź. w Radworju).

Kral dopisowaše wosebje regionalne geografiske a stawizniske pojednanja do wšelakich serbskich a němskich časopisow; tak mjez druhim do Serbskich Nowin, Katolskeho Posoła abo Łužičana. Wón běše jedyn z prěnich, kotryž hrodźišća ze stawiznow Serbow wopisowaše. We „Łužicy“ wozjewi so 1911 jeho awtobiografija Z mojeho žiwjenja. Wón běše wot lěta 1848 sobustaw Maćicy Serbskeje, katolskeje bjesady w Radworju a čłon Meje.

Žórła

Michał Nawka: Nekrolog LXV. W: Časopis Maćicy Serbskeje. Zwjazk 65 (1912), čo. 1, str. 73–75. (hsb.)
Handrij Dučman: Pismowstwo katholskich Serbow. Smoler a Pjech, Budyšin 1869, str. 64sl. (hsb.)

Jurij Młynk: Kral, Jakub. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 283.