Romaniske rěče

Romaniske rěče su rěče, kotrež su so wuwili z łaćonšćiny. Runje tak kaž łaćonšćina přisłušeja skupinje indoeuropskich rěčow. Tute rěče su so wuwili předewšěm tam, hdźež je so něhdy wupřestrěwał (zapado) Romski imperij, w kotrymž so łaćonšćina wužiwaše jako zarjadniska rěč.

Dźělenje

• zapadoromaniske rěče
  • ibersko-romaniske rěče
    • galicijsko-portugalske rěče
      • galicijšćina - 3 mil. ludźi w Galiciji
      • falšćina - 10 tys. ludźi w Španiskej
      • portugalšćina - 230 mil. ludźi w Portugalskej a Brazilskej, někotre tysacy w Aziji, 26 mil. w Africe
      • judeo-portugalšćina - mortwa rěč
    • aragonšćina - 10 tys. w Aragonu
    • leonšćina (mirandšćina, asturšćina)
    • španišćina - 360 mil. ludźi w Španiskej a Americe
    • mozarabšćina - mortwa rěč w južnej Španiskej a Portugalskej, dźensa zrědka nałožowana jako liturgiska rěč w měsće Toledo
    • ladino - rěč potomnikow Židow wućěrjenych ze Španiskeje, dźensa wosebje w Israelu
    • portuñolšćina - wokoło 100 tys. ludźi w Uruguay a južnej Brazilskej
  • gallo-romaniske rěče
    • okcitansko-katalanske rěče
      • katalanšćina - 10-12 mil. ludźi w Španiskej, Andorrje, Francoskej a Italskej
      • okcitanšćina - 2 mil. ludźi w Francoskej, Italskej a w katalanskej dolinje Val d'Aran
      • šuaditšćina - rěč prowensalskich Židow, kotraž so w 20. lětstotku zhubi
    • franko-prowensalšćina - předewšěm w italskim Val d'Aosta (w Francoskej wona so hižo nimale zhubi)
    • retoromaniske rěče
      • furlanšćina - Furlansko-Julske Benatsko, Argentinska, Kanada, Awstralska atd.
      • ladinšćina - Dolomity
      • retoromanšćina - 66 tys. ludźi w Šwicarskej
    • oïlske rěče
      • poitevin-saintongeaišćina
      • burgundšćina
      • champenoišćina
      • franko-komtoišćina
      • lotrinšćina
      • francošćina - 70 mil. w Europje a 12 mil. w Americe
      • galšćina
      • normanšćina
      • pikardšćina
      • walonšćina
    • gallo-italske rěče
      • liguršćina
      • monégasišćina
      • piemontšćina
      • lombardšćina
      • emilijšćina
      • venetšćina
• wuchodoromaniske rěče
  • italske rěče
    • italšćina - 60 mil. w Italskej
    • korsišćina - 100.000 na Korsice
    • neapolšćina - 8 mil. w srjedźnojužnej Italskej
    • sicilšćina - 5 mil. na Sicilskej
    • romanesco
    • istrišćina
    • judeo-italština - 4 tys. w Italskej
  • dalmatišćina - mortwa rěč w Chorwatskej
  • rumunšćina
  • arumunšćina
  • meglenorumunšćina
  • istrorumunšćina
• južnoromaniske rěče
  • sewjeroafrišćina - mortwa rěč w Marokku a Algerskej
  • sardišćina - 300 tys. w Sardiniskej