Pisane črijki
Pisane črijki (Aconitum variegatum) su rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae). Dalše serbske mjeno je pisane stupnički[2].
| |
| pisane stupnički (Aconitum variegatum) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjad: | (Ranunculales) |
| swójba: | Maslenkowe rostliny (Ranunculaceae) |
| podswójba: | (Ranunculoideae) |
| tribus: | (Delphinieae) |
| ród: | Črijki[1] (Aconitum) |
| družina: | Pisane črijki |
| wědomostne mjeno | |
| Aconitum variegatum | |
| L. | |
Synonymy
wobdźěłać- Aconitum campotrichum Gáyer
- Aconitum gracile Rchb.
- Aconitum judenbergense (Rchb.) Gáyer
- Aconitum odontandrum E.D.Wissjul.
- Aconitum rostratum Bernh. ex DC.
Wopis
wobdźěłaćPisane črijki su trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 75 hač 150 cm.
Stołpik je často tam a wróćo zhibnjeny a čerwjenojće šakaty.
Łopjena su hač spódka třidźělne hač pjećdźělne.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot julija hač do septembra. Módre, wioletne, zelenje a běle šakate kćenja steja w čumpatych, dołhich kićach. Jich helm je wyši hač šěroki. Kćenjowe stołpiki su nahe abo wotstejo kosmate.
Jěd
wobdźěłaćHižo 1-2 g jěda tuteje rostliny skutkujetej smjerćonošnje. Alkaloid akonitin najprjedy nerwy rozbudźi a potom lemi. Jěd samo intaktnu kožu předrěwa.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće we wudolinowych lěsach, łučinowych lěsach. Ma radšo čerstwe hač włóžne, wutkate a zwjetša wapnite pódy.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je w srjedźnych horinach a alpskim předkraju rozšěrjena.
Wužiwanje
wobdźěłaćNóžki
wobdźěłać- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 72.
- ↑ W internetowym słowniku: Eisenhut
Žórła
wobdźěłać- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 230 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
Wotkazy
wobdźěłać- BioLib (čěsce), (jendź.)
- Botanický herbář (čěsce)
- giftpflanzen.com (němsce)
 |
Tutón zapisk wo biologiskej temje je hišće jara krótki. Móžeš pomhać jón dale wutwarjeć. Za to stłóč horjeka na Wobdźěłać.
Jeli maja w druhej rěči hižo wobšěrniši zapisk wo samsnej temje, móžeš tutón tež přełožić. |
Jeli ma zapisk wjace hač jedyn njedostatk, wužij prošu předłohu |