Pisane stupnički
pisane stupnički
(Aconitum variegatum)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
rjad: (Ranunculales)
swójba: Maslenkowe rostliny
(Ranunculaceae)
podswójba: (Ranunculoideae)
tribus: (Delphinieae)
ród: Črijki[1] (Aconitum)
družina: Pisane črijki
wědomostne mjeno
Aconitum variegatum
L.
Wobdźěłać
p  d  w
Jědojta družinaŠkitana družina

Pisane črijki (Aconitum variegatum) su rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae). Dalše serbske mjeno je pisane stupnički[2].

Kćenja
  • Aconitum campotrichum Gáyer
  • Aconitum gracile Rchb.
  • Aconitum judenbergense (Rchb.) Gáyer
  • Aconitum odontandrum E.D.Wissjul.
  • Aconitum rostratum Bernh. ex DC.

Pisane črijki su trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 75 hač 150 cm.

Stołpik je často tam a wróćo zhibnjeny a čerwjenojće šakaty.

Łopjena su hač spódka třidźělne hač pjećdźělne.

Kćěje wot julija hač do septembra. Módre, wioletne, zelenje a běle šakate kćenja steja w čumpatych, dołhich kićach. Jich helm je wyši hač šěroki. Kćenjowe stołpiki su nahe abo wotstejo kosmate.

Hižo 1-2 g jěda tuteje rostliny skutkujetej smjerćonošnje. Alkaloid akonitin najprjedy nerwy rozbudźi a potom lemi. Jěd samo intaktnu kožu předrěwa.

Stejnišćo

wobdźěłać

Rosće we wudolinowych lěsach, łučinowych lěsach. Ma radšo čerstwe hač włóžne, wutkate a zwjetša wapnite pódy.

Rozšěrjenje

wobdźěłać

Rostlina je w srjedźnych horinach a alpskim předkraju rozšěrjena.

Wužiwanje

wobdźěłać
  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 72.
  2. W internetowym słowniku: Eisenhut
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 230 (němsce)
  • Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
  • Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
  • Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
  • Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)

« Pisane črijki » w druhich projektach Wikimedije:


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije