Nowa Gineja
Nowa Gineja (jendźelsce New Guinea, tokpisinsce Niugini, malajsce Papua) je kupa w juhozapadnym Pacifiku, kotraž słuša geografisce do Oceanije a je z přestrjenju wot 786.000 km² po Grönlandskej druha najwjetša kupa na zemi. Wuchodna połojca słuša k 1975 załoženemu statej Papuwa-Nowa Gineja; zapadny dźěl je z lěta 1963 wobsadźeny wot Indoneskeje. Kupa je 2400 kilometrow dołha a hač do 400 kilometrow šěroka.
Swójske mjeno | New Guinea/Papua | |
Topografiska karta Noweje Gineje | ||
połoženje | Ćichi ocean | |
stat | Papuwa-Nowa Gineja, Indoneska | |
-5142Puncak Jaya, 4884 m
| ||
| ||
dołhosć | 2398 km | |
šěrokosć | 400 km | |
přestrjeń | 786.000 km² | |
najwyše městno | Puncak Jaya, 4884 m | |
wobydlerstwo | 7.500.000 (2005) | |
hłowne městno | Port Moresby | |
Na Nowej Gineji nadeńdu so najwjetši tropowy lěs Awstralazije, najbohatše korališća swěta a najwjetša biodiwersita zwonka Amaconasa. Jónkrótne je tež rěčna wšelakorosć na kupje, hdźež wužiwa so něhdźe 1000 wšelakich rěčow.
Najwyši dypk na kupje je wjeršk hory Puncak Jaya (tež Carstenszowa pyramida; 4884 m), na kotrymž nadeńdu so najebać połoženja blisko ekwatora hišće powostanki lodowca. Najwjetše město je stolica Papuwy-Noweje Gineje, Port Moresby. Cyłkownje bydli 7,5 milionow ludźi na Nowej Gineji.
Sewjerowuchodny dźěl kupy bě wot 1884 do 1919 z němskej koloniju.