Malajšćina

Awstroneska rěč

Malajšćina (malajsce Bahasa Melayu abo Bahasa Malaysia) so w Malajziji rěči.

Bahasa Melayu - بهاس ملايو
Malajšćina
kraje Malajzija, Brunei, Singapur, Indoneska, Suda Thailandska, Južne Filipiny
rěčnicy něhdźe 180 milionow
znamjenja a klasifikacija
klasifikacija Awstroneske rěče
rěčne kody
ISO 639-1:

ms

ISO 639-2: (B) may (T) msa
ISO 639-3 (SIL):

msa

karta
Wobdźěłać
p  d  w

W malajšćinje su štyri słowne družiny: substantiwy, werby, adjektiwy a partikle. Substantiwy a werby móža być bazowe zdónki; časćišo su tež wotwodźene wot druhich słowow z pomocu rozeznawacych afiksow.

Słowotwórba

wobdźěłać

Malajšćina je aglutinowaca rěč, kotraž formuje nowe słowa z pomocu třoch metodow: přidaćom afiksow do zdónka, tworjenjom zestajenych słowow abo wospjetowanjom słowow abo słownych dźělow.

Słowa resp. zdónki móža być substantiwy abo werby, kotrež móža so z afiksami dopjelnjeć, zo bychu so nowe słowa wotwodźili, na př. ze słowa masak (warić) bywa memasak (warić), memasakkan (warić něšto za), dimasak (so warić), pemasak (kuchar), masakan (jědź, warjena jědź). Někotre spočatkowe konsonanty so změnja, přidaja-li so prefiksy: sapu (trěć) bywa penyapu (sxvabrilo); panggil (wołać) bywa memanggil, tapis (sać) bywa menapis.

Druhe přikłady za wužiwanje afiksow su:

  • ajar = wučić
  • ajaran = wučbny předmjet
  • belajar = wuknyć
  • mengajar = wučić
  • diajar = so wučić (njetransitiwny)
  • diajarkan = so wučić (transitiwny)
  • mempelajari = studować
  • dipelajari = so studować
  • pelajar = šuler
  • pengajar = wučer
  • pelajaran = subjekt
  • pengajaran = wučba
  • pembelajaran = wuknjenje
  • terajar = wučeny (při składnosći)
  • terpelajar = derje zdźěłany
  • berpelajaran = zdźěłany

Eksistuja štyri typy afiksow, to su prefiksy (awalan), sufiksy (akhiran), konfiksy (apitan) a infiksy (sisipan). Afiksy podrjaduja so do substantiwiskich, werbalnych a adjektiwiskich afiksow.

Substantiwiske afiksy su afiksy, kotrež wutworja substantiwy ze zakładnych słowow. Na př.:

Typ afiksa Afiks Zakładne słowo Wotwodźene słowo
Prefiks pə(r)- ~ pəng- duduk (sedźeć) penduduk (wobydler, wobydlerstwo)
kə- hendak (přeć) kehendak (přeće)
juru- wang (pjenjezy) juruwang (pokładnik, kasěrar)
Infiks ‹əl› tunjuk (pokazać) telunjuk (pokazanje, komando)
‹əm› kelut (njeporjadny) kemelut (chaos, kriza)
‹ər› gigi (zub) gerigi (zubaty brjenk)
Sufiks -an bangun (budźić; twarić) bangunan (twarjenje)
Konfiks kə-...-an raja (kral) kerajaan (kralestwo)
pə(r)-...-an
pəng-...-an
kerja (dźěło) pekerjaan (dźěławosć)


Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije