Dobruša
Dobruša (němsce Doberschau) je wulka wjes z 1.170 wobydlerjemi[2] na juhu hornjołužiskeho wokrjesa Budyšin. Wona słuša wot lěta 1999 ke gmejnje Dobruša-Huska a je jeje najwjetši gmejnski dźěl. Tu bydli wjace hač štwórćina gmejnskeho wobydlerstwa.
| |||||
| gmejna: | Dobruša-Huska | ||||
| zagmejnowanje: | 1994 (do Hnašec-Dobruše) | ||||
| wobydlerstwo: | 1.170 (31. decembra 2022)[1] | ||||
| přestrjeń: | 1,39 km² | ||||
| wysokosć: | 220–240 metrow n.m.hł. | ||||
51.13416666666714.313333333333220–240
| |||||
| póstowe čisło: | 02692 | ||||
| předwólba: | 03591 | ||||
| wotwodźene słowa: |
| ||||
 Wuhlad na Dobrušu z Budyšinom w pozadku | |||||
wikidata: Dobruša (Q160688)
| |||||
GeografijaWobdźěłać
Wjes leži mjez 220 a 240 m nad mórskej hładźinu w Hornjołužiskich honach wyše Sprjewje, kotraž tu wusku wudrjeńcu přeběži, a juhozapadnje Budyšina. Susodne wjeski su Přišecy na sewjerowuchodźe, Dźěžnikecy na juhu, Słónkecy na juhozapadźe a Hrubjelčicy na sewjerozapadźe. Přez Dobrušu wjedźe wokrjesna dróha K7253 z Hnašec do Budyšina.
Ležownostne mjenaWobdźěłać
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Hrodźišćo, Šwejdygraben (Schwedengräber), Zeleny puć, Chmjeleńca, Ćěłowy puć, Australija, Amerika.[3]
StawiznyWobdźěłać
_Herrenhaus.jpg)
Prěnje historiske naspomnjenje jako knježe sydło Dobirus je z lěta 1221,[4] Dobrušanske hrodźišćo njedaloko wsy je pak starše. Ležownostne knjejstwo wukonješe přez lětstotki ryćerkubło we wsy.
Hač do 19. lětstotka běše Dobruša mała serbska wjeska, kotraž měješe w lěće 1834 runje 134 wobydlerjow. Přez industrializaciju a zasydlenje wulkich fabrikow w dolinje Sprjewje přiběraše ličba wobydlerjow wot 1860tych lět razantnje. 1871 bydlachu hižo 251 wobydlerjow w Dobruši, 1890 446 a 1910 samo 909. Z tym bě wobydlerstwo po jenož 75 lětach wósom króć wjetše. Zdobom zhubješe so serbšćina poněčim ze wšědneho dnja, dokelž bě wjetšina nowych wobydlerjow z němskorěčnych kónčin přićahnyła.
Hač do lěta 1994 bě Dobruša samostatna gmejna z wjesnymi dźělemi Přišecy (wot 1936) a Hrubjelčicy (1950).
WobydlerstwoWobdźěłać
W lěće 1884 měješe wjes po Mukowej statistice 358 wobydlerjow, mjez nimi 260 Serbow (73 %).[5] Arnošt Černik zwěsći srjedź 1950tych lět serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 10 %.[6] Ewangelscy Dobrušenjo (1925: 92,1 %) přisłušeja Budyskej Michałskej wosadźe.
KubłanjeWobdźěłać
W lěće 1905 poswjećichu w Dobruši swójsku šulu. Do toho běchu šulerjo ze wsy do susodnych Hnašec chodźili.
WosobinyWobdźěłać
- Marja Simonowa (1824–1877), serbska chorobna sotra; narodźena w Dobruši
ŽórłaWobdźěłać
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Dobruše-Huski
- ↑ staw: 31. decembra 2022; Podaća gmejnskeho zarjadnistwa Dobruše-Huski
- ↑ Michał Rostok: Ležownostne mjena. W: ČMS 40 (1887), str. 3–50, tu str. 15 (digitalizat).
- ↑ Dobruša w Digitalnym stawizniskim zapisu městnow Sakskeje (němsce)
- ↑ Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 52. → wšě wjeski
- ↑ Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995, str. 244. [1726 wobydlerjow, z nich 96 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 45 z pasiwnymi, 31 serbskich dźěći a młodostnych, 1554 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
WotkazWobdźěłać
Běłe Noslicy | Brězynka | Cokow | Ćěchorjecy | Demjany | Dobruša | Drječin | Družkecy | Hnašecy | Holca | Hrubjelčicy | Hunćericy | Huska | Kočica | Kosarnja | Nowa Wjes | Nowe Demjany | Nowe Družkecy | Přišecy | Słónkecy | Warnoćicy