Kisały zdźer
Kisały zdźer (Rumex acetosa)
systematika
Domena Eukaryoty
Swět Rostlinstwo
  Eudikotyledony
Jadrowe eudikotyledony
rjad: (Caryophyllales)
swójba: Wuroćowe rostliny (Polygonaceae)
ród: Zdźer[1][2]
družina: Kisały zdźer[3]
wědomostne mjeno
Rumex acetosa
L.
Wobdźěłać
p  d  w

Kisały zdźer[3][2] (Rumex acetosa) je rostlina ze swójby wuroćowych rostlinow (Polygonaceae). Dalše serbske mjena su kisałc[3], (reg.) kisalc[3], (reg.) kiselc[3].

Wopis wobdźěłać

Kisały zdźer je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 hač do 100 cm.

Łopjena wobdźěłać

Tróšku stołpikate spódnje łopjena su kłokojte a njesu wótre, dele měrjene róžki. Stołpikowe łopjena stołpik wobdadźa a su sedźace.

Kćenja wobdźěłać

Kćěje wot meje hač do julija. Čerwjene hač zelene, njenahladne kćenja steja w rozhałuzowanych, čumpatych, zrunanych kwětnistwach ze zwjetša jednorych bóčnymi hałuzami. Muske a žónske kćenja su zwjetša na rozdźělnych rostlinach. Znutřkowne kćenjowe łopješka su kulojte abo šěrše hač dołhe, njezubate a docpěwaja dołhosć wot 3 hač 4 mm.

Płody wobdźěłać

Płody njesu wočinjene zwonkowne kćenjowe łopješka.

Wobsahowe maćizny wobdźěłać

Rostlina wobsahuje oksalnu kisalinu a kaliumowy oksalat.

Stejnišćo wobdźěłać

Rosće na tučnych łukach, suchich łukach, na pastwach, na pućowych kromach, na přirěčnych a rěčnych brjohach. Preferuje wutkate, humusowe pódy.

Rozšěrjenje wobdźěłać

Wužiwanje wobdźěłać

Młode łopjena so hodźa jako solotwjowy přidawk a w supach wužiwać. Ale wjetše mnóstwa wjedu k běhawje a bluwanju a móžeja dla tworjenja kalciumoweho oksalata škody na jěrchenjow zawinować.

Nóžki wobdźěłać

  1. Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 651.
  2. 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Ampfer
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 193.

Žórła wobdźěłać

  • Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 360 (němsce)
  • Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 20 (němsce)

Eksterne wotkazy wobdźěłać

 
Commons
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije