Wulki krawnik

Wulki krawnik

Wulki krawnik (Chelidonium majus)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Eudikotyledoneny
rjad:	(Papaverales)
swójba:	Makowe rostliny (Papaveraceae)
ród:	Krawnik
družina:	Wulki krawnik
wědomostne mjeno za ród
Chelidonium
L.
wědomostne mjeno za družinu
Chelidonium majus
L.

Wulki krawnik (Chelidonium majus) je jenička družina monospecifiskeho roda Chelidonium znutřka swójby makowych rostlinow (Papaveraceae). Dalše ludowe mjena su: krawjace zelo, dobrotnik, złoty korjeń, čerwjene mloko.

ilustracija (Otto Wilhelm Thomé, 1885)

Etymologija

Botaniske mjeno „Chelidonium“ wotwodźuje so wot grjekskeho słowa „chelidon“. Woznjamjenja telko kaž łastojčka.

Wopis

Wulki krawnik je trajne zelo, kotrež docpěwa wysokosć wot 30 - 70 cm (hač do 1 m). Rostlina je jědojta. Jědojta žołta mlokowa měza prjedy buchu přećiwo kurjacym wokam a brodawkam wužiwana.

Stołpik je krótki a hałuzaty. Runy, rozhałuzowany stołpik wobsahowa oranžojtu mlokowu mězu.

Łopjena

Łopjena su horjeka zelene, deleka módrozelene a pjerite. Jich wotrězki su tupje zubate.

Kćenja

Rostlina kćěje wot meje (apryla) hač do oktobra. Kćenja su žołte, docpěwaja šěrokosć wot 2 hač do 3 cm, a maja 2 keluškowej łopješce a 4 něhdźe 1 cm dołhe krónowe łopješka z jejkojtej formu. Wone steja po dwěmaj hač po wosmjoch we wokołkach.

Płody

Płód je truk z dołhosću mjezy 2 a 5 cm. Płody buchu wot mrowjow rozšěrjene.

Stejnišćo

Wón rosće na smjećišćach, pućnych kromach, murjach, kerčinach, swětłych lěsach a parkach.

Rozšěrjenje

Wulki krawnik je w nimale cyłej Europje (předewšěm w Skandinawiskej, srjedźnej a južnej Europje), Aziji a sewjernej Africe rozšěrjeny.

W rostlinskim lěkowanstwje

W rostlinskim lěkowanstwje wužiwaja so zelko (Herba Cheldonii). Zběraja zelko wot apryla do junija.

Žórła

• Dörfler, H.-P., Roselt, Gerhard: Heilpflanzen. Gestern und Heute. Urania, Leipzig - Jena - Berlin 1989, 80 (němsce)
• GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 45 (němsce)
• GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, strona 42 (němsce)
• Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 106 (němsce)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 250 (němsce)
• Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
• Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
• Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)

Eksterne wotkazy

• Bylinky na dlani (čěsce)
• G. Madaus: Lehrbuch der biologischen Heilmittel (němsce)
• giftpflanzen.com (němsce)
• crescent bloom (jendź.)
• USDA plants database (jendź.)
• Flora of Northern Irland (jendź.)