Wšědna akelaja
| |
| Aquilegia vulgaris | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eudikotyledony | |
| rjad: | (Ranunculales) |
| swójba: | Maslenkowe rostliny (Ranunculaceae) |
| podswójba: | (Isopyroideae) |
| tribus: | (Isopyreae) |
| ród: | Akelaja[1][2] (Aquilegia) |
| družina: | Wšědna akelaja |
| wědomostne mjeno | |
| Aquilegia vulgaris | |
| L. (1753) | |
Wšědna akelaja (Aquilegia vulgaris) je rostlina ze swójby maslenkowych rostlinow (Ranunculaceae). Dalše serbske mjena su worjołčka[2], přećiwne zelo[2], módry zwónčk[2] a zahrodne zwónčki.
Wopis
wobdźěłaćWšědna akelaja je trajne zelo, kotrež docpěje wysokosć wot 40 hač do 80 cm.
Stołpik je zrunany a jara rozhałuzowany.
Łopjena
wobdźěłaćŁopjena su měnjate, dwójce třiličbne a wobsteja z stołpikatych łopješkow. Wone su často módrozelene. Spódnje łopjena su dołho stołpikate, mjeztym hornje su sedźace.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot meje hač do julija. Nygace kćenja su módrowioletne, rědko róžojte abo běłe. Wone wobsteja z pjeć wotstejacych a pjeć titkojtych, dołho wotrohatych łopješkow a docpěja dołhosć wot 3 hač 5 cm. Jich próškowe łopješka jenož mało wusahuja.
Płody
wobdźěłaćPłody su zrunane a pjećdźělne.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće w swětłych lisćowych lěsach, w kerčinach, na kromach žiwych płotow a na łukach.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je w nimale cyłej Europje rozšěrjena.
Wužiwanje
wobdźěłaćPodobna družina
wobdźěłać- Aquilegia atrata (ćěmna akelaja) ma brunowioletne kćenja. Jeho próškowe łopješka su dlěše.
Nóžki
wobdźěłać- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 19.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 W internetowym słowniku: Akelei
Žórła
wobdźěłać- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 280 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 220 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
