Wšědna lěšćina
| |
| Ilustracija wšědneje lěšćiny (Corylus avellana) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Fagales) |
| swójba: | Brězowe rostliny (Betulaceae) |
| podswójba: | Lěskowe rostliny (Coryloideae) |
| ród: | Lěšćina[1][2] (Corylus) |
| družina: | Wšědna lěšćina |
| wědomostne mjeno | |
| Corylus avellana | |
| L. | |
Wšědna lěšćina (Corylus avellana) je kerk z podswójby lěskowych rostlinow (Coryloideae) znutřka swójby brězowych rostlinow (Betulaceae). Dalše serbske mjena su lěska[1][2], lěsna worješina, worješnička, lěsny worjech a worješk.
_-_whole_with_kernels.jpg)
Wopisanje
wobdźěłaćWšědna lěšćina je wjacorozdónkowy kerk, kotryž docpěje wysokosć wot 2 hač do 6 m (wot 3 hač do 5 m).
Łopjena
wobdźěłaćŁopjena su owalne, kulowate abo wutrobojte a njeprawidłownje hrubje a dwójce zubate. Wone su mjechko kosmate a docpěja dołhosć wot 5 hač 12 cm.
Jich nazymske barbjenje je blědožołte.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot februara hač do apryla. Muske micki docpěja dołhosć wot (2-8) 10 cm. Wone hižo w zymje jewja, a so w zažnym nalěće puknu. Płodowa wobalka je rołkojta abo zwónčkojta a něhdźe tak dołha kaž worjech. Žónske kćenja čerwjenu pěstu maja, su w pupku schowane a steja po dwěmaj hač po šesćoch.
Za čas ćopłych dnjow nalěto pčołki kerki wopytaja. Wone so wot próška žiwja jako jedne jich žórłow cyroby. Ale kerk njewopróša, dokelž žónske kćenja njewopytaja.
Płody
wobdźěłaćPłody su twjerdoskorpiznate, brune lěškowe worješki. Zrałe worješki njesu zelenu, na kromje trundlatu wobalku, kotraž wjeršk worješka swobodny wostaji.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće w žiwych płotach, na lěsowych kromach, w lisćowych lěsach a na blokowych smjećowych skłoninach.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je w Europje, w zapadnej Aziji a w sewjernej Africe rozšěrjena.
Nóžki
wobdźěłać- ↑ 1,0 1,1 Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 235.
- ↑ 2,0 2,1 W internetowym słowniku: Haselnußstrauch
Žórła
wobdźěłać- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 279 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 446 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 400 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
