Wšědny hrab
| |
| Wšědny hrab (Carpinus betulus) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Rosidy Eurosidy I | |
| rjad: | (Fagales) |
| swójba: | Brězowe rostliny (Betulaceae) |
| podswójba: | Lěskowe rostliny (Coryloideae) |
| ród: | Hrab[1][2][3] (Carpinus) |
| družina: | Wšědny hrab |
| wědomostne mjeno | |
| Carpinus betulus | |
| L. | |
Wšědny hrab (Carpinus betulus) je štom ze podswójby lěskowych rostlinow (Coryloideae) znutřka swójby brězowych rostlinow (Betulaceae)
Po někotrych žórłach je družina swójby lěskowych rostlinow (Corylaceae).
Wopis
wobdźěłaćWšědny hrab je štom, kotryž docpěje wysokosć wot 20 (25) m.
Króna je šěroka a kulojta.
Starše zdónki maja podołhostne ropy a brózdy. Skora je hładka a šěra.
Łopjena
wobdźěłaćŁopjena su dołhojće-jejkojte, docpěja dołhosć wot 5 hač 11 cm a kaž žłobičkaty blach dla zapušćenych łopjenowych rjapkow wupadaja. Wone su zwjetša njesymetriske, dwójce zubate a swětłozelene. Młode łopjena su móškate.
Jich nazymske barbjenje je žołte.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot apryla hač meje. Kwětnistwa z łopjenami jewja. Muske kćenja nimaja kćenjowe łopješka a steja po jednym w rozporach nošnych łopješkow walcojtych mickow. Žónske kćenja maja njenahladnu kćenjowu wobalku, njesu tři předłopješka a steja w čumpatych mickach.
Płody
wobdźěłaćPłody je blědožołti, 5-10 mm dołhi worjech a njesu tři-kónčny lětanski organ.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće w žiwych płotach a na lěsnych kromach.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je předewšěm w srjedźnej a južnej Europje rozšěrjena, při čimž sewjernje hač do južneje Šwedskeje wustupuje.
Nóžki
wobdźěłać- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 154.
- ↑ W internetowym słowniku: Hainbuche
- ↑ W internetowym słowniku: Weißbuche
Žórła
wobdźěłać- Botanica, Bäume und Sträucher, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4467-7, strona 199 (němsce)
- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 434 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 400 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
