Wšědna kisyca
| |
| Wšědna kisyca (Berberis vulgaris) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| rjadownja: | Krytosymjenjak (Magnoliopsida) |
| Eudikotyledoneny | |
| rjad: | (Ranunculales) |
| swójba: | Kisycowe rostliny (Berberidaceae) |
| ród: | Kisyca[1][2][3] (Berberis) |
| družina: | Wšědna kisyca |
| wědomostne mjeno | |
| Berberis vulgaris | |
| L. | |
Wšědna kisyca (Berberis vulgaris) je kerk ze swójby kisycowych rostlinow (Berberidaceae). Dalše serbske mjena su čerwjene kitki, kisałe jahodki, kisały ćerń[4].
Wopis
wobdźěłać
Wšědna kisyca je kerk, kotryž docpěwa wysokosć wot 3 m. Wona njese 1-7-dźělne ćernje na hałuzach.
Rostlina je nachwilny hosćićel žitneho čorneho womjatka.
Łopjena
wobdźěłaćŁopjena su w lěće zelene, zubate, wopak jejkojte a docpěwaja dołhosć wot 2 hač do 6 cm. Jich kroma je sćeńka kałaće zubate.
Kćenja
wobdźěłaćKćěje wot apryla hač do junija. Swětłožołte kćenja steja w čumpatych, wisacych kićach a sylnje wonja, ale skerje njepřijomnje. Wone wobsteji ze šěsć krónowych a ze šěsć keluškowych łopješkow.
Płody
wobdźěłaćPłody su čerwjene jahody, kotrež docpěwaja dołhosć wot 8 hač do 11 mm. Zrałe jahody su njejědojte a jara kisale słodźa.
Stejnišćo
wobdźěłaćRosće na lěsnych kromach, w žiwych płotach, w kerčinach a w swětłych chójnowych lěsach. Preferuje wutkate, w lěće ćopłe pódy.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćRostlina je předewšěm w srjedźnej a južnej Europje, sewjernje hač do južneje Skandinawiskeje rozšěrjena.
Wužiwanje
wobdźěłaćPodobna družina
wobdźěłać- Thunbergowa kisyca (Berberis thunbergii) ma 1-2 cm dołhe łopjena, kotrež su mjenje bóle cyłokromne. Kćenja a płody steja po dwěmaj hač po štyrjoch jedyn při druhim. Płody su jědojte.
Nóžki
wobdźěłać- ↑ Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2005, ISBN 3-7420-1920-1, str. 193.
- ↑ W internetowym słowniku: Berberitze
- ↑ W internetowym słowniku: Sauerdorn
- ↑ Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje serbskeje rěče, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 2003, ISBN 3-7420-0313-5, str. 29, pod hesłom ćerń.
Žórła
wobdźěłać- Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 448 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 394 (němsce)
- Brankačk, Jurij: Wobrazowy słownik hornjoserbskich rostlinskich mjenow na CD ROM. Rěčny centrum WITAJ, wudaće za serbske šule. Budyšin 2005.
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České republiky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
