Wšědna jaseń

Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior) je štom ze swójby wolijowcow (Oleaceae).

Wšědna jaseń

Wšědna jaseń (Fraxinus excelsior)
systematika
Domena	Eukaryoty
Swět	Rostlinstwo
	Asteridy Euasteridy I
rjad:	(Lamiales)
swójba:	Wolijowcowe rostliny (Oleaceae)
ród:	Jaseń (Fraxinus)
družina:	Wšědna jaseń
wědomostne mjeno
Fraxinus excelsior
L.
Škitny status
Kategorija wohroženja (ČKwd) EX EW CR EN VU NT LC Kategorija: nišeho rizika

Wopis

Wšědna jaseń je štom, kotryž docpěwa wysokosć wot 10 hač do 40 m.

Łopjena

Jeje zymske pupki su načorń pjelsćate.

Łopjena su přećiwostejne, njeporowje pjerite z 9 hač 15 zubatymi łopješkami.

Kćenja

Kćěje wot apryla hač do meje. W pakićach stejace mnoholičbne kćenja so před łopjenami jewja. Kćenja nimaja kćenjowy přikrywny kelušk.

Płody

Wisace płody dołhosć wot 5 cm docpěwaja a jednobóčne křidła njesu.

Stejnišćo

Rosće w niwowych, wudrjeńcowych a měšanych lěsach, na rěčkach, rěkach, skałach a kamjentnych zwisach, na čerstwych abo włóžnych pódach, ale tež na sušišich stejnišćach.

Wobraza

• 
  Rjepik
• 
  Zymička
• 
  Fraxinus excelsior - Museum specimen

Mytologija

Po germanskej mytologiji wulka jaseń, swětowa jaseń "Yggdrasil" wot zemje hač do njebjeskeho wjelba.

Podobna družina

• Kćenjowa jaseń (Fraxinus ornus) njese wonjace, napadnjace, běłojte, pjerite kćenjowe promješka. Jeje łopjena wobsteja ze 7-9 łopješkow. Wona rosće w južnej Europje dźiwja a při nas w parkach.

Žórła

• Schauer - Caspari: Pflanzenführer für unterwegs, ISBN 978-3-8354-0354-3, 2. nakład, 2008, strona 444 (němsce)
• Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 430 (němsce)
• Filip Rězak: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. L. A. Donnerhak, Budyšin 1920 (digitalizat). 

• Jurij Kral: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica Serbska, Budyšin 1927.

• Pawoł Völkel: Prawopisny słownik hornjoserbskeje rěče. Hornjoserbsko-němski słownik. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1981 (online).