Nowa Wjas (Gatojce)

wjes w Delnjej Łužicy; gmejnski dźěl Gatojc

Nowa Wjas (prjedy tež Gólašojce; němsce Neuendorf) je wjes w Delnjej Łužicy a gmejnski dźěl Gatojc we wokrjesu Sprjewja-Nysa. Hač do lěta 2000 bě samostatna gmejna.

Nowa Wjas
Neuendorf
Połoženje na karće Delnjeje Łužicy
Połoženje na karće Delnjeje Łužicy
DEC
gmejna: Gatojce
zagmejnowanje: 31. decembra 2000
wysokosć: 65 metrow n.m.hł.
51.81277777777814.42472222222265
póstowe čisło: 03185
předwólba: 035601
wotwodźene
słowa:
wobydler/ka:
Nowsanaŕ/-ka
adjektiw:
nowsański
skłonowanje:
, tam, Nowa Wjas, , tam
Wjesna cyrkej w Nowej Wsy
Wjesna cyrkej w Nowej Wsy

Wjesna cyrkej w Nowej Wsy

Geografija

wobdźěłać

Wjes leži něhdźe dwanaće kilometrow sewjerowuchodnje Choćebuza při Picnjanskich hatach a na sewjernej kromje něhdyšeje brunicoweje jamy Choćebuz-sewjer. Susodne wsy su Barbuk na wuchodźe, Rogozno na zapadźe a Hus na sewjerozapadźe. Juhowuchodnje Noweje Wsy ležeše wjes Liškow, kotraž bu w lětomaj 1983/84 wotbagrowana a juhozapadnje Łakoma z Łakomskimi hatami.

Nowa Wjas naspomni so prěni raz pisomnje hakle w lěće 1632 jako Nawendorf. 1820 natwarichu prěnju šulu a 1954 wjesnu cyrkej. Wot 1974 do 1978 bu w sewjernym dźělu gmejny Janšojska milinarnja twarjena.

Jan Arnošt Holan wopisuje wjes w 1870tych lětach takle: Barbuk je po napohledźe tróšku chudźiša wjes hač Nowa Wjes, ale njeje dołho hišće tak njenahladna, kaž na přikład Šćeńca a Wysoka pola Rakec. Chěže su cyle po starym serbskim wašnju, kaž je w Smolerjowych Pěsničkach woznamjenjene namakaš znatwarjene, někotre su, kaž so zda k powyšenju pychi, ze wšelakimi barbami po geometriskich figurach namazane.[1]

Wobydlerstwo a rěč

wobdźěłać

Po Mukowej Statistice Łužiskich Serbow měješe Nowa Wjas srjedź 1880tych lět cyłkownje 285 wobydlerjow, z kotrychž běchu 283 Serbja (99 %).[2] Arnošt Černik zwěsći srjedź 1950tych lět hišće serbskorěčnu wjetšinu wot 65,6 % wobydlerstwa.[3]

  • Mjertyn Grys (1818–1878) – wučer, kěrlušer a basnik; 1848–78 w Nowej Wsy
  • Fryco Latk (1895–1980) – moler, grafikar a ilustrator; rodźeny w Nowej Wsy
  1. Arnošt Muka, Jan Arnošt Holan: Pućowanje po Delnjej Łužicy.
  2. Ernst Tschernik: Die Entwicklung der sorbischen Bevölkerung. Akademie-Verlag, Berlin 1954, str. 73. → wšě wjeski
  3. Ludwig Elle: Sprachenpolitik in der Lausitz. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1995. [486 wobydlerjow, z nich 243 dorosćenych z aktiwnymi znajomosćemi serbšćiny, 12 z pasiwnymi, 64 serbskich dźěći a młodostnych, 167 bjez znajomosćow] → wšě wjeski
  Commons: Nowa Wjas – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow
  • Nowa Wjas w datowej bance delnjoserbskich městnych mjenow na dolnoserbski.de (delnjoserbsce)
  • Informacije wo wsy na webstronach Picnjanskeho hamta (němsce)
Z Wikipedije, swobodneje encyklopedije