Ladogaski jězor
Ladogaski jězor (rusce Ладожское Озеро/Ladožskoje Ozero, finsce Laatokka) je wulki jězor w sewjerozapadnej Ruskej a zdobom najwjetši jězor, kotryž so dospołnje w Europje namaka. Wón leži mjez Leningradskej oblasću w juhu a republiku Karelskej w sewjeru, njedaloko finskeje hranicy.
| Ladogaski jězor Ладожское Озеро | ||
|---|---|---|
 Satelitowy wobraz Ladogaskeho jězora | ||
| Geografija | ||
| ||
| přitoki | Wolchow, Vuoksi | |
| wotběh | Njewa | |
| přibrjóžne sydlišća | Sortawala, Sjasstroj | |
| Daty | ||
| wysokosć | 4 m n.m.hł. | |
| přestrjeń | 17.700 km² | |
| rozměry | 219x83 km | |
| wolumen | 908 km³ | |
| hłubokosć | ||
| přerězna | 51 m | |
| maksimalna | 230 m | |
W Ladogaskim jězorje namaka so wjace hač 500 kupow, z kotrychž je Walaam z rusko-ortodoksnym klóštrom najznaćiša. Cyłkowna přestrjeń Ladogaskich kupow je z 687nbsp;km² wjetša hač Bodamski jězor.
Geografija
wobdźěłać
Južny kónc Ladogaskeho jězora pola twjerdźizny Šlisselburg je jenož něhdźe 40 kilometrow zdaleny wot Pětrohródskeho centruma. Wottam hač k sewjernemu kóncej su wjace hač 200 kilometrow, wot wuchodneho k zapadnemu brjohej měri jězor na najšěršim městnje 120 kilometrow. Jězorowa žłobina je so hakle po lodowej dobje před 15.000 lětami přez hibanje nutřkokrajneho loda stworił.
Jězor je přez kanale do ruskeje wobchadneje syće zapřijaty. Njewa, kotraž je zdobom jenički wotběh, zwjazuje jón z Pětrohrodom a Baltiskim morjom. Do tamneho směra zmóžni jeho přitok Swir łódźstwo do Onjegaskeho jězora a přez Běłomórsko-baltiski kanal dale do Běłeho morja. Dokelž je nawigacija na Ladogaskim jězorje dla mócnych wichorow husto znjemóžnjena, natwarichu wobjězdny kanal při južnym pobrjohu. Přez Onjegaski jězor wobsteji tež zwisk z Wolgu a dale z Kaspiskim a Čornym morjom. Druhi najwjetši přitok je z juha pochadźacy Wolchow, kotryž zwjazuje Ladogaski jězor z Nowgorodom.
Ladogaski jězor je zwjetša wot kónca nowembra hač do spočatka apryla zamjerznjeny.
Stawizny
wobdźěłaćJězor dósta swoje mjeno w 13. lětstotku wot srjedźowěkowskeho wikowanskeho městačka Staraja Ladoga, ležaceho při južnym pobrjohu a słušaceho k najstaršim ruskim městam. Do toho rěkaše po swojim wotběhu Njewo.
Mjez 1918 a 1940 słušeše sewjerozapadna połojca jězora k njewotwisnej Finskej. Za čas woblěhowanja Leningrada ze strony němskeho wójska w Druhej swětowej wójnje zastarachu wulkoměsto přez zamjerznjeny jězor. Južnje jězora wojowachu w lětomaj 1942/43 w třoch bitwach wo wotewrjenju puća po kraju do města.
Wotkaz
wobdźěłać
Commons: Ladogaski jězor – Zběrka wobrazow, widejow a awdiodatajow