Jakub Nowak-Horjanski

Jakub Nowak-Horjanski (němsce Jacob Noack, pseudonym: Neander; * 3. junija 1864 na Horje, † 21. februara 1938 we Worklecach) bě serbski katolski farar, domiznowědnik a spisowaćel.

Jakub Nowak-Horjanski wokoło 1900

Žiwjenje

Narodźi so jako prěnje dźěćo Horjanskeho žiwnosćerja Mikławša Nowaka a jeho mandźelskeje Marje, rodź. Šefrichec z Jaseńcy a bě wot 1881 hač do 1890 chowanc Serbskeho seminara w Praze. Tam wopytowaše wot 1882 do 1887 němski Małostronski gymnazij a studowaše potom hač do 1890 teologiju. 1891 dokónči swój studij w Kölnje. Po nawróće do Łužicy skutkowaše wot 1891 do 1896 najprjedy jako kapłan w Radworju a wot 1896 do 1902 při Serbskej cyrkwi w Budyšinje. Wot 1903 do 1931 bě z Radworskim fararjom. W lěće 1931 poda so na wuměnk do Worklec.

Skutkowanje

Nowakowy pomnik blisko Hory

Hižo jako gymnaziast a čłon Praskeho towarstwa „Serbowka“ pisaše za časopisaj Łužiski Serb a Łužica. Jako kapłan w Radworju załoži tam Raiffeisenowu lutowarnju a bě sobuzałožer spěwanskeho towarstwa Meja. Wot 1897 do 1905 bě redaktor časopisa Serbski Hospodar a wobdźěleny na załoženju Budyskeho serbskeho towarstwa Jednota. Za serbske dźiwadło spisa něhdźe dźesać žortnych a chutnych hrow.

Rowy fararjow Krala, Nawki a Nowaka na Radworskim kěrchowje

Přez lětdźesatki zaběraše so Nowak tež z domiznowědu a zarjadowa 1905 w Radworskej starej cyrkwi mały muzej cyrkwinskeho wuměłstwa. 1920 wuńdźe jeho wuznamne domiznostawizniske dźěło Wobrazy z cyrkwinskich stawiznow katolskich Serbow.

Nowak pućowaše za tehdyši čas poměrnje husto a daloko, tak na přikład do Italskeje, Palestiny, Egyptowskeje, Norwegskeje a Ruskeje. 1930 wozjewi Pućowanske dopomnjenki.

Wot 1888 bě Nowak-Horjanski čłon Maćicy Serbskeje.

Składnostnje jeho 150. narodnin stajichu jemu blisko ródneje Hory pomnik.

Twórby

• Přehlad serbskeje mytologije. We Łužicy 5 (1886), str. 69–71, 80, 84–85, 93–94
• Zasonamakanka. Činohra, Budyšin 1911.
• Wšitcy zjednani. Struchłohra, Budyšin 1913.
• We wudawarni Kukečanskich nowin. Žortna hra, Budyšin 1913.
• Radwor. W: Krajan 1926, str. 41–46
• Stawizny Radworskeje šule. W: Krajan 1928, str. 57–59.

Žórło

• Jan Meškank: Nowak-Horjanski, Jakub. W: Jan Šołta, Pětr Kunze, Franc Šěn (wud.): Nowy biografiski słownik k stawiznam a kulturje Serbow. Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin 1984, str. 418sl.
• M. Cyžowa, Muža z hibićiwym rozumom počesćili// Katolski Posoł, 10. meje 2015, str. 137