Bahnowa smjetanka
| |
| Bahnowa smjetanka (Filipendula ulmaria) | |
| systematika | |
|---|---|
| Domena | Eukaryoty |
| Swět | Rostlinstwo |
| Eurosidy I | |
| rjad: | (Rosales) |
| swójba: | Róžowe rostliny (Rosaceae) |
| podswójba: | (Rosoideae) |
| ród: | Smjetanka[1] (Filipendula) |
| družina: | Bahnowa smjetanka |
| wědomostne mjeno | |
| Filipendula ulmaria | |
| L. | |
Bahnowa smjetanka (Filipendula ulmaria) (mjedawka) je rostlina ze swójby róžowych rostlinow (Rosaceae).
Wopis
wobdźěłaćBahnowa smjetanka je wjacelětna, zelišćowa rostlina, kotraž docpěwa wysokosć wot 2 m (50-150cm).
Stołpiki su lisćate a často čerwjenobrune.
Łopjena
wobdźěłaćŁopjena su měnjate a horjeka ćmowozelene, nahe, ale deleka najčasćišo běłopjelsćojće kosmate, zrědka nimale zelene; pjerite z 5-11 cunjo zubatymi, jejkojtymi łopjenami. Wone docpěwaja dołhosć wot hač do 30 cm.
Kćenja
wobdźěłaćWona kćěje wot junija hač do awgusta. Kćenja su husto stejace, we wjacekćenskich pakićojtych dźělnych kwětnistwach (hač do 25 cm šěroki njeprawy wokołk). Keluškowe łopjena docpěwaja dołhosć wot 1mm. Kćenjowe łopješka su 5 abo 6, kulojte hač do owalne, docpěwaja dołhosć mjezy 2 a 5 mm a su žołtoběłe. Zrunane pobóčne hałužki wokołkoweje kiće su dlěše hač hłowna wóska.
Kćenja buchu wot insektow wopróšene.
Płody
wobdźěłaćRozšěrjenje płodow so přewjedźe přez wětr a wodu.
Stejnišćo
wobdźěłaćWona rosće na wysokotrajnowych honach, słanjowych łukach a rěčnych brjohach. Ma radšo mokre, wutkate pódy.
Rozšěrjenje
wobdźěłaćBahnowa smjetanka je w nimale cyłej Europje (z wuwzaćom někotrych kupow w južnej mediteranej regionje), wuchodźe hač do wuchodneje Azije rozšěrjena.
Podobna družina
wobdźěłać- Dulkata smjetanka (Filipendula vulgaris) ma łopjena kotrejež su na woběmaj stronomaj zelene, pjerite z 21-81 hrubje zubatymi łopjenami. Wona ma 6 kćenjowe łopješka, kotrež docpěwaja dołhosć mjezy 5 a 10 cm. Płody su kosmate, rune a zrunane. Wona rosće na suchich łukach.
Wužiwanje
wobdźěłaćKćenja tuteje družiny móže so kaž hojenski čaj přećiwo reumatizmej a chorosćam močowych pućow wužiwać, dokelž cyła rostlina wobsahuje salicylowu kisalinu.
Nóžki
wobdźěłaćŽórła
wobdźěłać- Botanica, Einjährige und mehrjährige Pflanzen, Über 2000 Pflanzenporträts, ISBN 978-3-8331-4469-1, strona 355 (němsce)
- GU Maxi-Kompaß Blumen, ISBN 3-7742-3852-9, strona 178 (němsce)
- GU Naturführer Blumen, ISBN 3-7742-1507-3, stronje 180-181 (němsce)
- Spohn, Aichele, Golte-Bechtle, Spohn: Was blüht denn da? Kosmos Naturführer (2008), ISBN 978-3-440-11379-0, strona 150 (němsce)
- Seidel/Eisenreich: BLV Bestimmungsbuch Blütenpflanzen, ISBN 3-405-13557-5, stronje 88-89 (němsce)
- Kral, Jurij: Serbsko-němski słownik hornjołužiskeje rěče. Maćica serbska, Budyšin (1927)
- Kubát, K. (Hlavní editor): Klíč ke květeně České reubliky. Academia, Praha (2002)
- Lajnert, Jan: Rostlinske mjena. Serbske. Němske. Łaćanske. Rjadowane po přirodnym systemje. Volk und Wissen Volkseigener Verlag Berlin (1954)
- Pful, Křesćan Bohuwěr: Łužiski serbski słownik, Z nakładom Naćicy Serbskeje, Budyšin (1866)
- Rězak, Filip: Němsko-serbski wšowědny słownik hornjołužiskeje rěče. Donnerhak, Budyšin (1920)
- Rothmaler, W. et al.: Exkursionsflora von Deutschland, Band 1-4, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002)
- Strasburger, E. et al.: Lehrbuch der Botanic für Hochschulen. 35. Auflage, Spektrum Akademischer Verlag, Heidelberg, Berlin (2002)
- Urban, M.: Serbske rostlinske mjena (Michał Rostok, Jan Radyserb Wjela), Budyšin (1908)
- Völkel, Pawoł: Hornjoserbsko-němski słownik, Ludowe nakładnistwo Domowina, Budyšin (1981)
Eksterne wotkazy
wobdźěłać
- Bahnowa smjetanka. W: FloraWeb.de. (němsce)
- Mapa wo swětodalokim rozšěrjenju bahnoweje smjetanki
- BioLib (čěsce), (jendź.)
- Botanický herbář (čěsce)
- Bylinky na dlani (čěsce)
- garten.cz (čěsce), (pól.), (němsce), (jendź.), (słow.)
- G. Madaus: Lehrbuch der biologischen Heilmittel (němsce)
- crescent bloom (jendź.)
- USDA plants database (jendź.)
- Flora of Northern Ireland (jendź.)
- Plants for a Future (jendź.)
